Ka Ọ Dị Taa

ANYAMMIRI gbàrà ka osimiri n’otu ụlọikpe dị na steeti Lagos, dịka a mara ụmụnne abụọ ikpe ọnwụ maka izu ohi.   Ụmụnne abụọ ahụ bụ Genesis Ezebong na Micheal Ezebong, nàkwà otu onye ọzọ bụ Ikade Moses ka e kwuru na ha gara ohi dara ụda na mpaghara Palm Groove nke steeti Lagos.   Ndị ahụ bụ ndị a kpụgharịbụrụ ụlọikpe n’abalị iri na asatọ nke ọnwa Disemba ahọ 2021, ebe malitere ikpe ha ikpe n’abalị iri na otu nke ọnwa Jenụwarị ahọ a, kpegide ya ruo mgbe a kabiri ya bụ ikpe site n’aka Justice Oluwatoyin Taiwo.   Dịka akụkọ siri kọọ, ụmụnne abụọ ahụ na onye òtù ha jiri mma, shọveel na akụrụngwa ndị ọzọ wee wakpo ụlọ otu nwoke bụ David, bí na 222 Ikorodu Road, Palm Groove, Lagos, n’abalị iri na atọ nke ọnwa Jenụwarị ahọ 2019, wee ga zukọsịa ihe ya, nke gụnyèrè ekwentị Blackberry, Compact Laptop, Apple laptop, mgbanaka na mgbanolu ya e jiri ọla edo wee mee, akpụkpọ ụkwụ ya, tinyéré ekwentị abụọ ọzọ bụ ekwentị otu nwoke ọzọ bụ Titilope Akeredolu.   Ka e mèchààrà nwụchikọọ ma kpụpụ ndị ahụ ụlọi

AKA ndị uweojii na steeti Ogun akparala mmadụ a na-enyo enyo na ha bụ ndị jiri izu ohi eriri ọkụ latiriki wee mere aka ọrụ.   Mmadụ abụọ ahụ, bụ Wisdom Odogwu Wisdom na Akorede Aregbe bụ ndị e jidere otu onye n’ime ha n’ihe dika elekere abụọ nke ime abalị ebe ha nọ n’ihu ọrụ, na-ezu eriri ọkụ latiriki na ụfọdụ ihe ndị ọzọ bara uru dị n’obi ọkụ ‘Ibadan Electricity Distribution Company (IBDEC) dị na mpaghara Olisa nke Ijebu-ode, dị n’Ogun.   Akụkọ kọrọ na ọ bụ ndị ọrụ nchekwa ime obodo bụ ndị buru ụzọ hụ ndị ohi ahụ, wee kpọọ onyeisi (DPO) ndị uweojii na mpaghara Igbeba, bụ CSP Musiliu Doga, wee gbaara ya ama banyere nke ahụ. Nke a mezịrị ka CSP Doga jikọta ndị ọrụ ya ozigbo, ma duru ha gaba ebe ahụ.   Ka ha ruru ebe ahụ, ha hụrụ otu onye n’ime ndị ahụ, bụ Wisdom Odogwu, onye bu ọgbatumtum wee bịa ya bụ ọrụ, bụkwa nke e kekwasịrị ọtụtụ eriri ọkụ na ihe ndị ọzọ e zuru ezu n’elu ya; ha wee nwụchikọọ ya. Ka ndị òtù ya ndị ọzọ hụrụ ihe na-eme, ha riri mbọmbọ ọsọ, wee larie.   N’echi ya, oge

NDỊ na-achụ nta (hunters) n’Oshogbo, steeti Osun anwụchikọọla òtù ndị ohi ụmụnwaanyị (female robbery gang), mmadụ atọ ka ha gara ohi n’ụlọ mmadụ.   Onyeisioche òtù ndị na-achụ nta n’ala anyị (Hunters Association of Nigeria) na steeti ahụ, Maazi Hammed Nureni, kwuputara na nnwụchịkọ ahụ bụ eziokwu ma jụ ikwu banyere ya gaa n’ihu.   O kwuru na a hafeela ha n’aka ndị uweojii maka nnyocha dịka ọ kọwara na ọ bụ n’ihi ọnọdụ ahụ ka ya agaghị eji kwu maka ya gaa n’ihu (security reasons).   Otu onye nọ ka o mere achọghị ka a kpọọ aha ya kwuru na ụmụnwaanyị ahụ nọ n’agbata afọ iri na anọ were ruo iri na isii bịara ohi n’ụlọ dị n’okirikiri Aresa, ebe a nọ were nwụchịkọọ ha. Dịka o siri kwu, ụmụnwaanyị ahụ bụ ụmụaka ndị izu ohi dogoro anya.   O kwuru sị: “Ka ha zuchagoro ohi n’otu ụlọ dị n’ogbe ahụ, onye nwe ụlọ ahụ nke bụ agadi nwaanyị malitere iti mkpu oge ha gbara ọsọ. Ọ ga-abụ na ndị ohi ahụ nọ na-eleta ka ihe si aga n’ụlọ onye ha zuru ohi maka na ọ kpọrọ oriri na ọńụńụ ụbọchị ahụ. Otu onye n’

NDỊ uweojii ala Nigeria anwụchiela mmadụ iri atọ na iteghete a na-enyo ènyò na ha na-etinye aka n’ụdị arụrụala dị iche iche, dịka ohi, ịtọ̀ mmadụ, igbu mmadụ, ịtụ mgbere ọgwụ ike, ibugharị ngwaọgụ, igwù ojoro n’usoro ịntanetị, tinyere ọtụtụ arụrụala ndị ọzọ ha na-arụ na mpaghara ebe dị iche iche.   Ọ bụ ọnụ na-ekwuru ndị uweojii n’ala Nigeria, bụ CP Frank Mba mere ka ụwa mara nke a site n’ozi ọ kụpụụrụ ndị nta akụkọ, ma kwuo na a nwụchikọrọ ndị ahụ oge ndị uweojii ahụ bagidere n’ọrụ ịchụ nta ndị omekome na mpaghara ebe dị iche iche.   O mere ka a mara na ihe dị iche iche e nwetere n’aka ndị ahụ gụnyèrè égbè RPG launcher abụọ, égbè AK47 iri na atọ, nsụnsụ égbè anọ, ngwùgwù ọgwụ ike dynamite ruru iri ise na asatọ n’ọnụọgụgụ, mgbọ égbè AK47 ruru narị asaa na iri isii na iteghete, ụdị mgbọ égbè ọzọ ruru iri atọ n’ọnụọgụgụ, ọtụtụ ekwentị, sim kaadị ruru otu narị na iri ise n asaa, tinyere ọtụtụ ihe ndị ọzọ. Mba (nke mbụ n’aka ekpe) na ụfọdụ ihe dị iche iche e nwetere n’aka ndị omekome ahụ.

AKA ndị uweojii na steeti Ogun nọrọ na nsonso a wee kpàrá mmadụ atọ na-anya Keke Napep maka izu ohi àkpà simenti ruru narị atọ (300) n’ọnụọgụgụ na steeti ahụ.   Ọnụ na-ekwuru ndị uweojii na steeti Ogun, bụ Maazị Abimbola Oyeyemi bụ ya mere ka ụwa mara maka nke a site n’ozi ọ kụpụụrụ ndị ntaakụkọ banyere mnwụchikọ ahụ a nwụchikọrọ ndị ahụ, ya na arụrụala ha rụrụ.   Ọ kpọpụtàsịrị aha mmadụ atọ ahụ dịka Maazị Lawal Bidemi, Abdul Raheem, Olalekan Azeez na Opeloyeru Kayode ma kọwaa na a nwụchikọrọ ha maka ịkpà nkịtà ọjọọ na izuru àkpà simeentị ruru narị atọ n’ọnụọgụgụ site n’ebe ndebe ngwaahịa ụlọọrụ ‘Sandtrust Quarry Company’.   Dịka o siri kọwaa, e jidere ndị ahụ oge ndị uweojii nọ na mpaghara isi ụlọọrụ Awa-Ijebu nwètèchàrà mkpesa site n’aka otu onye na-arụ ọrụ n’ụlọọrụ ahụ banyere ihe ahụ ndị ahụ mere.   Ọ kọwara na onye ahụ nyere ha mkpesa ahụ gwàrà ha na ya hụrụ ụfọdụ ndị mmadụ ka ha na-adọnye simenti na Keke Napep ha n’ime otu ọhịa dị nso n’akụkụ ụlọọrụ ahụ; ma gwakwa ha na simenti a

Mmadụ atọ nọ n’aka ndị uweojii steeti Anambra ugbua achaghasị anya ka òké a pịara isi n’ala, dịka a nwụchiri ha na nsonso a maka itinye n’ihe metụtara izu ohi na itinye aka n’ụfọdụ ihe ndị ọzọ na-ewèta ala adịghị mma.   Ọnụ na-ekwuru ndị uweojii na steeti Anambra, bụ Haruna Mohammed bụ ya gbara nke a n’anwụ site n’ozi ọ kụpụụrụ ndị nta akụkọ na nsonso a n’Awka bụ isi obodo steeti ahụ.   O kwuru na mnwụchi ahụ a nwụchiri ndị ahụ bụ nke dabara adaba n’ịga n’ihu n’agha ahụ ha bụ ndị ọrụ nchekwa na-ebu megide mpụ na arụrụala na ịchụ ndị omekoome ọsọ ụkwụ erughịala n’ime steeti ahụ.   O mere ka a mara na mmadụ atọ ahụ a na-enyo enyo bụ ndị a nwụchikọrọ n’abalị iri abụọ na abụọ nke ọnwa a na Nkpor dị n’okpuru ọchịchị ‘Idemili North’ site n’aka ndị uweojii nọ na mpaghara Isiowulu, site na njikọaka ha na ndị ọrụ nchekwa obodo, oge ha nwètachara òkù mberede banyere akụmakụ ndị omekoomè ahụ, nke mezịrị ka ha wụchaa n’ebe ahụ, ma nwụchikọọ ha.   O kwuru na mmadụ atọ ahụ gụnyere Maazị Chukwuebuka

ỤFỌDỤ ndị nwe ụlọ (landlords) na ndị bi ebi (tenants) na Dejuwogbo, Oke-Ota Ona, Ikorodu dị na steeti Lagos esila n’ụlọ ha gbapụ n’ihi ọkwa nke ndị oji egbe ezu ohi maara ha site n’ịmanye akwụkwọ posta n’ogbe ahụ.   Ihe e dere ede kọwara na ndị oji egbe ezu ohi na-awụcha n’ogbe ahụ n’ụbọchị na-abịa tupu Ekeresimesi, ụbọchị Ekeresimeesi na ụbọchị na-esote Ekeresimeesi ma dọọ ha aka na ntị ka ha nabata ozi ha n’enweghị mgbagha ọbụla.   Ndị agbapụbeghị n’ogbe ahụ nọ n’oke egwu ugbu a n’ihi ọnọdụ nchekwa ha nke bụ na ha anaghị arahụ ụra abalị.   Ozi ahụ e ziteere ha site na posta nke ha tetara ụtụtụ otu ụbọchị wee hụ ziputara ụmụnwoke kpuchiri onwe ha (masked men) ma bụrụ nke a madogasịrị ebe dị iche iche.   Ihe e degasịrị na ha n’asụsụ bekee bụ: “Team 13 Dejuwogbo CDA. Leenụ anya anyị na 24, 25 na 26 Disemba, 2020. Ezi mmekọrịta (maximum cooperation) maọbụ isi ga-adapụ kporegharịa n’ala.”   Ụfọdụ ndị ndu obodo ahụ achọghị ka a kpọọ aha ha gwara ndị ntaakụkọ na ndị bi n’ogbe ahụ na-amazi j

 Ọ NA-ABỤ onye a gwara agwa ma ọ nụghị anụ, o mee emee, ọ hụ ahụ, maka na agadi nwaanyị kachie ntị wụọ aja, e bute ozu ya n’ofè nke ọzọ.   O were bụrụ etu ahụ ka aka abụọ siri wee ghọọ Maazị Chiemezie Kenneth Aligu otu aka na nsonso a na steeti Anambra, dịka ndị uweojii steeti ahụ nwụchiri ya maka izu ohi na itinye aka n’ihe ndị ọzọ na-ewèta ala adịghị mma n’obodo.   Dịka ozi a kụpụụrụ ndị ntaakụkọ site n’aka ọnụ na-ekwuru ndị uweojii na steeti Anambra, bụ SP Haruna Mohammed siri kọwaa, nwoke ahụ gbárá ahọ iri abụọ na anọ bụ onye steeti Ebonyi ma biri n’Abubor Nnewichi dị n’okpuru ọchịchị ‘Nnewi North’ nke steeti Anambra.   O mere ka a mara na ya bụ nwokorobịa abalịdịegwù etèéla o siri yibe ndị mmadụ egwu, jiri egbe na-ezu ohi gwoogwoo, ma na-apụnarakwa ndị mmadụ ihe n’ike.   O kwuru na ha bụ ndị uweojii nọrọ n’abalị asaa nke ọnwa a wee nweta ozi mberede ekwentị nà otu onye a na-enyo ènyò na ọ bụ onye ohi jìrì égbè wee yie mmadụ egwu ma pụnara ya ụgbọala Honda CUB50 ya n’Ọkpụnọ dị n’Ot

IGBO sị na ọ na-abụ a na-etiwu, ọ ná-arịpụtasị, ị mara na ihe a na-etiwu agwụbeghị ebe o si apụta.   Ka ọ dị taa, ndị uweojii steeti Anambra nọrọ na nsonso a wee nwụchie mmadụ abụọ a na-enyo enyo na ha bụ ndị ohi, ma bụrụkwa ndị na-eyi ụmụ mmadụ egwù na mpaghara ebe dị iche iche n’Ọnịchà nà gburugburu ya.   Dịka onye na-ahụ maka mmekọrịta ọhaneze na ndị uweojii na steeti Anambra, bụ SP Haruna Mohammed siri kọwaa site n’ozi ọ kụpụụrụ ndị nta akụkọ ụbọchị na nsonso a, ndị uweojii ahụ jikwàrà égbè wee sụọ ndị ahụ kọtọkọtọ oge ha na ha na-akwàrịta mgbọ ụbọchị ahụ.   O kwuru na ha bụ ndị uweojii nọrọ na mgbede ụbọchị iri na abụọ nke ọnwa a, wee nweta òkù ekwentị mberede nà ndị ohi abụọ bú egbè nọ na mpaghara striiti Ibekwe dị na ‘Inland Town’ nke Ọnịchà, wee na-ezu ohi ma na-eyikwa ndị mmadụ égwù.   Nke, dịka o siri kọwaa, mèzịrị ka ndị uweojii nọ na mpaghara Ọnịcha ahụ, site na njikọaka òtù ọrụ nchekwa Adonidu, wee wụchaa n’ebe ahụ ozigbo. Ngwangwa ndị ohi ahụ hụrụ ha, ha kwụghépụrụ égbè o

… Nwetakwa egbe n’aka ha MMADỤ abụọ a na-enyo enyò na ha bụ ndị ohi nọzịkwa ugbua esi igwè n’imi n’ogige ndị uweojii steeti Anambra, dịka ndị uweojii steeti ahụ nwụchikọrọ ha n’Abagana dị n’okpuru ọchịchị Njikọka nke steeti ahụ, maka ihe banyere ohi.   Nke a bụ nke e mere ka ụwa mara site n’aka onye na-ahụ maka mmekọrịta ọhaneze na ndị uweojii na steeti ahụ, bụ Maazị Haruna Mohammed, site n’ozi ọ kụpụrụ na nsonso a bànyéré nke ahụ.   Dịka o siri kọwaa, ndị uweojii ahụ nwètàrà ọkpụkpọ oku mberede n’ekwentị n’ụtụtụ ụbọchị Satọdee isi ngwụcha izuụka gara aga, nà ndị ohi ji egbe bụ kpọchakpọcha wee nà-ezu ohi na mpaghara Abagana, n’isi njedobe ebe njikọ okporo ụzọ Nimo, dị n’okpuru ọchịchị Njikọka.   N’ihi nke ahụ, dịka o siri kwuo, ndị uweojii nọ na mpaghara Abagana, site na njikọaka ndị ọrụ nchekwa ime obodo Ụmụdunu dị n’Abagana wụchàrà n’ebe ahụ ozigbo, wee nwụchie mmadụ abụọ ndị ohi ahụ.   O mere ka a mara na mmadụ abụọ ahụ a nwụchiri gụnyèrè Maazị Ocha Chinonso (gbara ahọ iri abụọ na

A NWỤCHIKỌỌLA otu nwaanyị dị ime na ụmụnwoke abụọ dịka hagara ohi na Benin, steeti Edo.   A chọpụtara na usorondị ohi ahụ si aga bụ site na nwaanyị ahụ dị ime ịkpa agwa n’ụdị na ime na-emeya n’okporo ụzọ na-ekwo ekwo nke ga-eme ka ndị otu ya wakpo onye ọbụla bịarainyere ya aka, ma zuo ha ohi.   Ndị otu ohi ahụ bụJumoke Akanbieme, Osagiede Izevbokun na Godfrey Okonide.   E jidere ha n’ụzọMurtala Mohammed Way, ebe ha zuru otu onye nwe ụgbọala Toyota ohi ka ọ bịarainyere nwaanyị ahụ dị ime aka. Ndị otu ya pụtara manye nwoke ahụ ka ọ nyara han’ụgbọala ya gaa na mpaghara ọzọ, ebe ha nọrọ napụ ya ụgbọala ahụ. Ka ha na-achọka ha gbụkaa ụgbọala ahụ ma ree akụkụ ahụ ya dị iche iche ka ndịuweojii UgbekunDivision nwụchịkọrọ ha.   Onye okwupụta okwundị uweojii steeti ahụ, Chidi Nwabuzor dịka o kwupụtara ya kwuru na ndị otu ohiahụ esila n’ụzọ dị otu ahụ napụ ndị mmadụ ọtụtụ ụgbọala.   Akanbieme (nwaanyịahụ dị ime) kwuru na ọ bụ onye nke ya (partner), bụ onye nọ n’ọsọ ugbu atinyere ya n’arụ ahụ.

N’ỊGAWANYE n’ihu n’agha ahụ ọ na-ebu megide ohi, mpụ na arụrụalan’ime steeti Anambra, ndị uweojii steeti ahụ nọrọ na nsonso a wee nwụchie mmadụatọ maka izu ohi.   Onye na-ahụ makammekọrị ọhaneze na ndị uweojii na steeti ahụ, bụ Maazị Haruna Mohammed bụ ya kwụpụtaranke a site n’ozi ọ kụpụụrụ ndị nta akụkọ iji mee ka ụwa mara bànyere nke ahụ.   Dịka o siri kọwaa,mmadụ atọ ahụ gụnyere Maazị Onyebuchi Osadebe (gbara ahọ iri abụọ na asatọ ma bụrụkwaonye obodo Akwu-Ukwu, dị n’okpuru ọchịchị ime obodo Idemili South nke steetiAnambra); Maazị Chibuike Ebere (gbara ahọ iri abụọ na atọ, ma bụrụkwa onyeokpuru ọchịchị ime obodo Isiala Mbano nke steeti Imo); na Maazị Umoke Kelechi(gbara ahọ iri abụọ na abụọ, ma bụrụkwa onye sitere okpuru ọchịchị Ikwo nkesteeti Ebonyi).   O mere ka a mara nammadụ atọ a nọrọ na abalị iri na otu nke ọnwa a, wee jiri egbe wakpò otu nwoke,bụ Maazị Emmanuel Obi n’Akwa-Ukwu, wee zuo ya ohi ego narị puku naịra asaa(700,000), puku yurò asatọ (£8000) na puku dọlà atọ ($3000),

OZI si n’aka ọnụ na-ekwuru ndị uwe ojii na steeti Anambra, bụMaazị Harụna Mọhammed ejidela mmadụ anọ na-apụnara ndị mmadụ ụgbọala n’ike nasteeti ahụ, ma napụtakwa ha ụgbọala ha pụnaara ndị mmadụ. Dịka ya bụ ozi siri kọwaa, ndị uwe ojii nọ na mpagharaAbagana nọrọ n’abalị atọ nke ọnwa a wee jide mmadụ abụọ aka ha dị n’ịpụnaraMaazị Nkemjika Uzoigwe ụgbọala ọkwụọtọ ekele eze ya, nwere akàrà afere ACA 348HM, bụ nke ha mere n’abalị iri atọ na otu nke ọnwa gara aga n’ogologo ụzọ ahụsiri Abagana gaa Eziowelle Ndị oji egbe ezu ahụ, bụ Maazị ThankGod Akwo, bụ onye Ogidi(gbara ahọ iri atọ) na Maazị Onwe Hillary onye steeti Ebonyi (gbara ahọ iri atọna otu). Otu ọ dị, e sitekwazịrị na nnyocha e mere, wee nwude mmadụabụọ ọzọ bụ ndị òtù ahụ, n’ime steeti Imo, nke gụnyere Maazị Tirimisiyu Tijani(gbara ahọ iri abụọ na asaa), bụ onye Ibadan na steeti Ọyọ, na Maazị SuleimanRaheem (gbara ahọ iri atọ), bi na steeti Imo. Ka ọ dị ugbua, a napụtala ndị ajụ ụgbọala ahụ site n’ebe habujere ya ka e gbugharịa ma

IGBO kwuru sị na a naghị aka àkà eje nka agwọ, kama na ọ bụ agwọ pụta, a chụba. O wee bụrụ otu ahụ ka ndị uwe ojii na steeti Anambra (n’okpuru atụmatụ Puff Adder) siri wee nwụchikọọ ụfọdụ ndị ọzọ a na-enyo enyò na ha bụ ndị oji ụgbọala ezu ohi (a maara dịka ‘one chance’) na ndị na-apụnara mmadụ ihe n’ike na mpaghara Upper Iweka dị n’Ọnịtsha na steeti ahụ. Nke a bụ nke a gbaara ụwa n’anwụ site n’ozi a kụpụrụ nso-nso a n’aha onyeisi ndị uwe ojii na steeti ahụ, bụ Maazị Mustapha Dandaura, ma bụrụkwa nke onye na-ahụ maka mmekọrịta ọhaneze na ndị uwe ojii na ya bụ steeti, bụ Maazị Harụna Mọhammed bìnyere aka na ya. Dịka ya bụ ozi siri kọọ, ndị ahụ e jidere so na ndị na-eyí ụmụ mmadụ égwù na mpaghara ebe dị iche iche n’Ọnịtsha, ọ kachasị na mpaghara Upper Iweka na mpaghara ụzọ awara awara ahụ siri Ọnịtsha gaa Asaba; ma bụrụkwa ndị a chọpụtara, site na nnyòcha mmalite e mèrè, na o teelarị ha jiri wèrè ụgbọala (e ji ebu ndị njèm) akara ya bụ XD 364 AGL, bụ nke na-acha ọcha ma na-achakwa edo èd

NDỊ uwe ojii na steeti Anambra anwụchikọọla otu nwaanyị na nwa ya nwaanyị maka izu ohi nwatakịrị nwaanyị gbara ahọ anọ na steeti ahụ. Nwaanyị ahụ, bụ oriakụ Ngozi Ede na nwa ya nwaanyị, onye aha ya bụ Kaosisọchukwu Ede ka e kwuru na ha zuru ma ree nwata ahụ n’ọnụ ego dị puku narị Naịra abụọ na ụma iri ise n’Awada dị n’Obosi n’okpuru ọchịchị Idemili South. N’okwu ọ gwara ndị nta akụkọ banyere nke ahụ, onye na-ahụ maka mmekọrịta ọhanaeze na ndị uwe ojii na steeti ahụ, bụ maazị Harụna Mọhammed kwuputara na ya bụ akụkọ bụ eziokwu. O kwuru na ya bụ nwaanyị gbara ahọ iri anọ na abụọ, ebe nwa ya nwaanyị gbara ahọ iri na asaa, ma kọwaa na a hafeela nwata ọhụụ ahụ n’aka nne ya. Ọ gara n’ihu kwuo na nwata ọhụụ ahụ, bụ Mmesoọma Ikoko bụ onye gbara naanị ahọ anọ, ma bụrụkwa onye e zuuru n’ebe nne ya bụ oriakụ Nneka Ikoko na-elekọta ya anya. O kwukwara na site na nnyocha e mere, na a nwụchikọkwara nwaanyị ọzọ a na-akpọ oriakụ Ifeọma Okeke, bụ onye gbara ahọ iri anọ na ise, onye kpọọrọ nwata ahụ wee

DỊKA a sị na a gbaghị ìrùrò e kwòrò èkwò n’anwụ, ọ naghị akpọnwụ ngwa-ngwa, ndị ọrụ uwe ojii na steeti Anambra anwụchikọọla ma kpụgharịa ụfọdụ a na-enyo ènyò na ha bụ ndị ohi. Ndị ahụ bụ ndị a nwụchikọrọ n’ime ọnwa a site n’ebe dị iche iche na steeti ahụ, maka ọtụtụ arụrụ ala n’akụmakụ dị iche iche. Kọmishọna ndị uwe ojii na steeti ahụ, bụ Maazị Garba Ụmar mere ka a mara nke a n’okwu ya bànyere nke ahụ, ma sị na ọnụ ọgụgụ ndị ahụ gbàkọtara wee dị iri na abụọ. Ọ sị na n’abalị iri na abụọ nke ọnwa Jenụwarị a, na ndị ọrụ nchekwa ‘Special Anti Robbery Squad’ (SARS) nwụchikọrọ Maazị Chimezie Arọnụ, Obiọra na Chibụike Ọmankwụ n’ime obodo Ire dị n’Ogidi n’okpuru ọchịchị Idemili North nke steeti ahụ maka ohi ha zùrù na mgbagbu ha gbàgburu Maazị Ifeanyịchukwu Nwanga sitere Ifitedunu, tinyere ọgwụ a gwọrọ agwọ, egbe, mgbọ egbe na ihe ndị ọzọ e nwetasịrị n’aka ha. Ọ sị na a nwụchikọkwara Maazị Ebuka Emekwite na Uchendụ Afụnwa n’abalị iri na atọ nke otu ọnwa a maka ohi ha zùrù Maazị Linus Emeka, b

AKA akparala otu nwoke aha ya bụ Solomon Okon, bụ onye buuru ụgbọala nne ya ukwu wee gbalaga. Oriakụ Olufunke Obaba kwuru na ya were Okon n’ọlụ dika ọkwọ ụgboala ya ‘private driver’ mana o rughi otu ọnwa, o zuru ụgboala ahụ gbapụ. Oriaku Obaba kwuru na o bugara ya ụlọgwụ ebe ọ gara inyocha ahụike ya, ma si ebe ahụ fuo. O kwuru sị: “Anyi ruru ụlọgwụ n’ihe dika elekere asatọ na ọkara nke utụtụ. Ebe ihe dịka awa abụọ na ọkara gachara, apụtara m, ahụghikwa m ụgbọala m ebe a kwụbara ya. Akpọrọ m ya n’ekwentị ya nile ma onweghi nke gara aga. Akpọzịrị m di m, o wee bịa, bughachi m azụ n’ofiisi. Echere m na Okon bu ugboala ahụ gaa mkpagharị, ma mgbe o ruru n’etiti elekere nke atọ na anọ nke mgbede ma anyi ahụghị ya, anyị gara kpesara ndị uweojii”. Dika kọmishona Uweojii na Steeti Oyo bụ Abiodun Odude si kwu mgbe a na-akpọgharị onye ohi ahụ n’isi obodo ahụ; o bụ site na mbọ ndị uweojịị mgbe ha nwetechara ozi site n’aka nwanyị nwe ụgbọala n’Ibadan ka ha ji nwụchikọọ onye ohi ahụ n’Akwa Ibom

NJINJI jiri n’Umudioka Awka nke dị n’okpuru ọchịchị Awka South na steeti Anambra na Tọzdee izuụka gara aga ebe aka otu nwoke tọrọ n’ime tankị mmanụ ụgbọala ebe ọ gara ohi mmanụ ‘diesel’. Nwoke ahụ, aha ya bụ Anayo Igwendu, ma bụrụ onye gbara afọ iri abụọ na isii bụ onye steetị Enugu. Ọ bụ n’elekere nke abụọ ụzọ ụtụtụ (2am) ka ọ gara n’ebe ụgbọala ahụ dị wee malite iku mmanụ ụgbọala. Otu onye ọnọ ka o mere kwuru na ọ bụ mgbe o kutechara mmanụ ma chọzia ka o were ihe ‘foam’ hichatachaa mmanụ ahụ nke ọma ka aka ya ji tọkiri n’ime tankị ahụ. Mgbe ọ nwara oko ya ka o wepụta aka ya ma okweghị ya ka o jiri gbaa onwe ya ama site n’itiku ọha na eze ka ha bịa zọpụta ya. Ọ gara n’ihu kwuo wee sị; “Anyị nụrụ mkpu ọ na-eti wee gbara bịa wee hụ ebe eke na ihe o loro wụsa. Otu onye n’ime anyị wetere akọrọngwa e ji alu ụdị ọlụ ahụ ‘chisel’ nke anyị ji wee bepụta tankị ahụ n’ụgbọala, nke mere ka o buru aka ya na akụkụ tankị ụfọdụ na-agagharị.” E mechaara kpọrọ onye ohi ahụ gaa n’ụlọ ezumezu obodo ahụ e

Chinwendu Uzoatu dere akụkọ ndị   NDỊ uweojii na steeti Anambra anwụchịkọọla mmadụ iri bụ ndị na-apụnarị ndị mmadụ akpa ha n’ike n’ọdụ ugboala dị iche iche na steeti Anambra.   Ndị nta akụkọ chọpụtara na ndị omekọme ahụ na-eyi ndị mmadụ bi n’okirikiri Ogidi, Nnewi, Onitsha na Ihiala egwu kemgbe eri oge. Onye na-ahụ maka mmekọrịta ọha na eze na ndị uweoji na steeti ahụ, Haruna Mohammed, onye nke kwetara na akụkọ a bụ eziokwu kwuru na a ga-akpụghari ndị omempụ ahụ nso nso a. Ọ kwuru si ‘site n’izuụka gara aga ruo ugbu a, a nwụchikọọna ihe kariri mmadụ iri bụ ndị na-apụnari mmadụ akpa ha n’ike n’okirikiri Ogidi, Nnewi, Ihiala na Onitsha. A natakwara ha ihe dịka ekwenti, ‘TV’, ogbatumtum na egbe. Ọ gakwara n’ihu kọwaa na n’otu oge ahụ, na a nwụchikọkwara otu ekperima onye nke na-ezu ohi nke ya n’ọdụ mmanụ ugboala ‘filling station’, bụ onye nke e nwetara egbe Ak 47 n’aka. Mohammed kwukwara na ọ bụ eziokwu na arụ zuru ebe nile mana ha tinyere ndị ọlụ nchekwa dị iche iche na steeti ahụ na-anw