Ka Ọ Dị Taa

   Chinwendu Uzoatu dere ozi a ỌTỤTỤ ndị mmadụ ekwuola na ọ na-esiri ha ike iweta akwụkwọ ikike e ji atụ vootu (PVCs). Dịka anyị maara na oge-atụlị akwụwkọ vootu iji họpụta onye ga-abụ onyeisiala Nigeria.   Otu nwote rụtụrụ aka na ihe gwụrụ ya ike n'ọnọdụ iweta akwụkwọ ikike e ji atụ vootu bụ igbu oge nke na-esite n'aka ndị ọrụ na-ahụ banyere ya.   O kwuru na ị kwụ n'otu ọgbara, tinyere isite n'otu ọnụ abanye n'ụlọ ebe a na-eme ya gwụrụ ya ike. O kwuru na nje ahụ na-eme ka ebe ahụ na-ekwo ekwo ma na-agbakasị mmadụ ahụ.   Onye ọzọ rụtụrụ aka na enweghị ndị nche n'ebe ahụ a na-eweta akwụkwọ ikike vootu mere ka ọnọdụ dịwanye njọ n'ihi na nke ahụ na-eweta ndị mmadụ ịkwogharị ekwogharị.   N'akụkụ nke ya, Oriakụ Chika kwuru na ịtụ vootu bụ oke na ọrụ dịịrị onye ọbụla ruru afọ iri na asatọ n'ala anyị. Ọ rụtụ aka na nke ahụ bụ ụgwọ mmadụ ji ala nna ya.   Ya mere, o kwuru na ngharịpụ INEC na-agharịpụ ndị mmadụ site n'enyeghị ha akwụkwọ ikike a

 ỤLỌỌRỤ ahụ na-ahụ maka nhazi na nchịkọba nhọpụta ọchịchị n’ala Nigeria, bụ ụlọọrụ ‘Independent National Electoral Commission (INEC)’ ekwuola na ya ekewàpụtakwuola ogige ọhụrụ ruru iri abụọ na ise n’ọnụọgụgụ maka ndebanye aha iji gbata akwụkwọ ikike ọkpụtọrọkpụ e ji atụ akwụkwọ, bụ ‘Permanent Voters Card’ n’ime steeti Anambra.   Onyeisi ụlọọrụ INEC n’ime steeti Anambra, bụ Dọkịta Nkwachukwu Orji bụ ya kwupụtara nke a oge ya na ndị nta akụkọ na-enwe mkparịtaụka n’isi ụlọọrụ ya dị n’Awka, bụ isi obodo steeti Anambra ụbọchị Tuzdee.   O mere ka a mara na nkewapụta ahụ e kewapụtakwuru ogige ọhụrụ ahụ mezịrị ka mkpokọta ọnụọgụgụ ogige ebe a na-edebanye aha na steeti ahụ dịzie iri asatọ na asaa (87), ma bụrụkwa nke a hụtara dịka ihe dị oke mkpà, iji belata oke nkwokọsị ndị mmadụ n’ogige ebe ndị ọzọ dị icheiche a na-agbata ya bụ akwụkwọ ikike na steeti ahụ.   Dịka ọ na-eme ka a mara na ogige ọhụrụ ndị ahụ e kepụtara màlitèrè ọrụ n’uju ụbọchị Tuzdee, o kwukwara na e meghesiela ụfọdụ ụlọọrụ INEC

ỤLỌỌRỤ ahụ na-ahụ maka nhọpụta ọchịchị n’ala Nigeria, bụ ụlọọrụ ‘Independent National Electoral Commission (INEC)’ ekwuola hoohaa na e nweghị nlaghachiazụ ọbụla gbasaara ụbọchị a ga-eme nhọpụta ọchịchị steeti Anambra, n’ihi na a ga-emerịrị ya bụ nhọpụta dịka e siri kàá ya, n’ụbọchị ahụ e tinyere ya, bụ ụbọchị Satọdee, abalị isii nke ọnwa a bụ Nọvamba ahọ a.   Onyeisioche ụlọọrụ INEC, bụ Ọkammụta Mahmood Yakubu bụ ya kwupụtara nke a n’ọgbakọ pụrụ iche ya na ndị dị icheiche e ji okwu ha agba izu na ndịisi ụlọọrụ nchekwa dị icheiche nwere na nsonso a banyere nhọpụta ọchịchị ahụ a na-akwadobe.   Ọgbakọ ahụ dọtara ndị sitere ụlọọrụ INEC, ndị uweojii, ndị ọrụ agha ala Nigeria, ndị ụlọọrụ ‘Department of State Service (DSS)’, ndị ụlọọrụ ‘Nigerian Security and Civil Defence Corps (NSCDC)’, ndị ọrụ na-ahụ maka njem awele n’okporoụzọ, bụ ụlọọrụ ‘Federal Road Safety Corps (FRSC)’ tinyere ụfọdụ ndị ọzọ.   Onyeisioche INEC, bụ Ọkammụta Yakubu kwere nkwà na a ga-enye otu ndọrọndọrọ ọchịchị ọbụla na n

N’IHI ntuli akwụkwọ nhọpụta ọchịchị nke na-abịa na Nọvemba 6 na steeti Anambra, n’afọ a bụ 2021 ndị ụlọọrụ ọ dị n’aka Independent National Electoral Commission (INEC), akpọkuola ụmụnwaanyị (female voters) steeti ahụ ka ha ghara ịchọ mma n’ihu ha ụbọchị ahụ.   Ụlọọrụ ahụ kọwara na ọ bụ ka ọ ghara igbochi akọrọngwa ha ji arụ ọrụ ‘Bimodal voter’ bụ nke a ga-ebute maka isete ihu ndị mmadụ ụbọchị ahụ, ịrụ ọrụ.   N’okwu ya n’ọgbakọ nkuzi ‘voter education and sensitisation forum’ nke a chịkọbara n’Awka maka ndị mmadụ nwere nkwarụ (persons with disabilities) na òtù ụmụnwaanyị. Osote onyeisi INEC steeti ahụ ‘Gender Desk’, Chika Osuji kọwara na a ga-eji BVAS rụọ ọrụ na nhọpụta ọchịchị ahụ iji mee ka ndị na-atụ akwụkwọ jiri ‘fingerprints’ oge a ga-eme nnyocha ‘accreditation’.   O kwuru sị: “Ama na ọtụtụ ụmụnwaanyị agaghị enwe ike ịkpọta ndị ọchọmma (make-up artists) n’ihi na ọnọdụ ngagharị agaghị adịcha ụbọchị ahụ; mana maka ndị agaghị anọlị n’achọghị mma, anyị na-arịọ ụnụ ka ụnụ welata aka otu ụ

AKA na-achị steeti Anambra, bụ Gọvanọ Willie Obianọ etòóla ndị uweojii steeti ahụ maka nkwụdosiike ha nà ịlụ ọgụ dịka nwoke, bụ nke ha gosipụtara n’abalị ụbọchị ụka oge ndị ojiegbeezu amaghị ndị ha bụ wakpòrò ụlọọrụ uweojii ‘B Division’ dị n’Awka bụ isi obodo steeti ahụ, ya na isi ụlọọrụ ‘Independent National Election Commission (INEC)’ dịkwa n’Awka ahụ.   Gọvanọ Obianọ kwupụtàrà nke a oge ọ gara n’ụlọọrụ uweojii ‘B Division’ ahụ ịga jiri anya ya wee hụ ka ọnọdụ siri gbata kwụrụ n’ebe ahụ, bụkwazị ebe ọ nọrọ wee gbaa akaebe na ndị uweojii ahụ gbàrà mbọ nke ukwuu site n’igbòchì ndị omekoome ahụ ịwakpò ya bụ ụlọọrụ uweojii, ya na site n’etu ha siri gbochie ha bụ ndị ọjọọ imebi ọtụtụ ihe n’ụlọọrụ INEC ahụ.   Ọ gbarụrụ ihu banyere etu ndị omekoome si awakpò ebe dị iche iche, na-ebibìsi ihe gọọmentị ma na-emekwa mkpamkpa n’ụdị dị iche iche na mpaghara ndịda anyanwụ ala Nigeria na n’ebe ọzọ, nke mezịrị ka ọnọdụ nchekwa ala Nigeria kawanyezie njọ dịka ọ dị taa.   Ya bụ Gọvanọ chètàkwazịịrị nd

N’IJI gbakwụnyekwuo na nsogbu na ihe ọdachi dị iche iche na-adapụtasị na mpaghara ebe dị iche iche na mpaghara ndịda-ọwụwa anyanwụ ala Nigeria, ndị omekoome ámághị ndị ha bụ, nọrọ na nsonso a wee mụnye ọkụ n’ụlọọrụ abụọ na-ahụ maka nhọpụta ọchịchị, bụ ụlọọrụ ‘Independent National Electoral Commission’ (INEC), na steeti Ebonyi; ọkụ wee gbarikọọ ụlọ abụọ ahụ na ihe dị n’ime ya.   Ụlọọrụ abụọ ahụ a gbara ọkụ n’abalị ụbọchị Tuzdee dị na mpaghara okpuru ọchịchị ‘Ezza North’ nke steeti ahụ, ma bụrụkwa nke mere ka ọ fọdụrụ awà olenaole ka a malite ọgbakọ ndịisi ụlọọrụ ahụ na ndị ọrụ nchekwa chọrọ inwe ụbọchị Wenezdee banyere mwakpo ndị omekoome na-awakpò ụlọọrụ INEC.   Ndị ọnọmgbeomere mèrè ka a mara na ọkụ ahụ gbarikọrọ ụlọọrụ abụọ ahụ gwoogwoo, ma gbapịa akwụkwọ dị iche iche dị oke mkpa na akụrụngwa e ji arụ ọrụ ebe ahụ.   N’okwu nke ya banyere nke ahụ onye na-ahụ maka mmekọrịta ọhaneze na ụlọọrụ INEC na steeti Ebonyi, bụ Maazị Cornelius Ali, gbàrà akaebe na ndị omekoome gbara ụlọọrụ ha ọkụ

E MEELA ndọrọndọrọ ọchịchị Gọvanọ na steeti Ondo. RotimiAkeredolu, onye na- achị obodo ahụ bụ otu onye na ndị mere ya bụ ndọrọndọrọ naSatọdee. Akeredolu bụ nke so n’otu All Progressives Congress (APC), tuuru ugon’okpuru ọchịchị obodo iri na ise n’ime okpuru ọchịchị iri na asatọ nke steetiahụ. Dịka ndị ọrụ Independent National Electoral Commission (INEC) na isi ụlọ ọrụha dị n’Abụja si ikwu,  Eyitayo Jegede,nke otu Peoples Democratic Party (PDP) tuuru ugo n’ime okpuru ọchịchị obodo ndịọzọgasị.   Onye mgbasa ozi INECna onyeisi ụlọ akwụkwọ mahadum nke Ibadan, Idowu Olayinka, gbasara ozi ahụ ka ọkụrụ elekere atọ nke ehihie ụbọchị ụka ma bụrụ mgbe e nwetechara ule npụtaranke ndọrọndọrọ ọchịchị  n’okpuru ọchịchịobodo niile nke steeti ahụ.   N’okwu ya, “vootururu nari puku ise na abụọ, na ụma narị asaa na iri anọ na ise (572,745) n’ọnụọgụbụ vootu a tụtara ụbọchị ahụ ebe vootu puku iri asatọ, narị anọ na iri anọ naasatọ (18,448) bụ ndị adịghị n’ọnụọgụ nakwazị vootu puku iri na isii (16,000) bụn

NA nkwadobe ya maka ịchịkọbà ntụliaka ghe anya oghe na nhọpụta ahụ a ga-eme ụbọchị Satọdee, ụlọ ọrụ ahụ na-ahụ maka nchịkọba nhọpụta ọchịchị n’ala Nigeria, bụ ‘Independent Electoral Commission’ (INEC), ngalaba ya nke steeti Anambra ekesaala ma busàsịa ihe dị iche iche a ga-eji wee tụọ ya bụ akwụkwọ. Ya bụ nkesà akụrụngwa na ihe ndị ọzọ bụ nke weere ọnọdụ ụbọchị Wednesday n’ụlọ ọba ego ala anyị dị n’Awka, bụ isi obodo steeti ahụ, ebe e siri wee busaa ha n’okpuru ọchịchị niile e nwere na ya bụ steeti. N’ajụjụ ọnụ ndị nta akụkọ gbàrà ya banyere nke ahụ, onyeisi ụlọ INEC na steeti Anambra, bụ Dọkịta Nkwachukwu Ọrjị mere ka a mara na ihe e ji ekesà ma na-ebusa ya n’oge bụ ka e wee hụ na ya bụ akụrụngwa na ihe ndị ahụ niile ruchara ebe a ga-eji ha wee rụọ ọrụ n’oge ma zùkwa òkè, n’ihi na a ga-anọkwa ebe ahụ e bùgara ha wee wepùta ogè nyòchagharị ha niile ọzọ, iji hụ na o nweghị nke ọbụla na-eri mperi, ma ọ bụ na-enwe nsògbu tupu ụbọchị ahụ a ga-eme nhọpụta. Ọ sị na ọ bụ ụbọchị Satọdee ahụ a

DỊKA a sị na ịkpọ ngwere emeghn ihe o jiri bụrụ ịkpọ ngwere, ụmụaka ewere ya mere nri n’udu mmiri na ọkọchị; aka akpàrala mmadụ atọ bụ ndị adịgboloja na-ebugharị onwe ha dịka ndị na-arụ n’ụlọ ọrụ Independent National Electoral Commission, bụ ụlọ ọrụ na-ahụ maka nhọpụta ọchịchị n’ala anyị. Mmadụ atọ a, bụ ndị a kpọrọ aha ha dịka Folahan Kaiyewu, Akintunde Ibukun, na Azeez Kazeem bụ ndị a nwụchikọrọ ụbọchị Tuzdee site n’aka ndị uwe ojii na mpaghara Shomolu nke steeti Lagos, ma bụrụkwa ndị e kwùrù na ha na-agwa ndị mmadụ na ha na-ewe n’ọrụ, ma na-eresikwazị ha akwụkwọ adịgboloja e ji ewe n’ọrụ n’ụlọ ọrụ ahụ, bụ nke ha sì na ya wee na-akapụsị ụmụ mmadụ ego. Nnyocha e mere na-egosi na ndị omekome ahụ emeela ihe ahụ ihe dịka otu ọnwa ugbu tupuu aka wee kpàrà ha, nke ọka n’ọnụ ọgụ ndị mara na ya bụ ọnyà bụ ndị ụmụakwụkwọ na ndị ọzọ gụchaarala mahadum ma ha enweghị ọrụ, bụkwa ndị nupùtasịrị n’igwè oge ha nụrụ ozi banyere nnwụchikọ ahụ a nwụchikọrọ ndị arụrụ ala ahụ, wee na-ekwu na ha resiri ha