Ka Ọ Dị Taa

N’OGE mbụ, oge Nigeria nweereonwe ha n’afọ 1960, e nwereejiji e jirimara ndị alaanyị. Ị hụonye Igbo ị mara, otu ahụka ọ dịkwan’ebe ndị Hausa na Yoruba naagbụrụ ndị ọzọnọ.   Ejiji nwaikorobịa na-adị iche na nke nna mmadụ, tinyekwara nke agbọghọbịa na nne nwaanyị.   Site n’akwammadụyin’ahụ wee ruon’ụkwụ, ị ga-ama ebe onye si naihe ọ bụ. Mana taa ihe agbanwoola, ọnọdụ adịghịkwa ka ọ dị na mbụ, a maghịzi onye bụ onye. Agbụrụ dị iche iche na-ejizi ejiji otu o siri masị ha.   N’akụkụ ụmụnwoke, anaghị amazị nna mmadụ n’ihi na ọtụtụ n’ime ha na-eyizi akwa ụmụikorobịa. Ọtụtụ ụmụnwoke na-etezi ihe n’isi, ọtụtụ na-akpa nke ha akpa, ebe ndị ọzọ na-akwụzị iyeri ntị w.d.g.   Ụmụnwaanyị, ma agbọghọ ma nne nwaanyị na-eyizi traụza n’eleghị anya n’azụ. Ha na-akwụnye mbọ aka, iku anya na ọtụtụ ihe ndị ọzọ. Ịma ọgọdọ ukwu abụọ bụ ihe e ji mara ụmụnwaanyị ndị Igbo. N’oge ahụ nwaanyị lụọ di, o bido mawa ukwu akwa abụọ nke bụ na onye ọbụla hụrụ ya ga-ama na ọ lụọla di; ma taa, ekwe akụtaghị onye ala ji. Ajụj

NA mgbe ochie, ọdịghị uwe ọ bụla ha nwere. Onye ọ bụla n’agba ọtọ, ma nwoke ma nwanyị,ma  ụmụagbọghọ na ụmụokorobia. Ha amaghị ihe bụ uwe. Ndị dị ike na achụ nta n’oge ahụ malitere  ị were akpụkpọ anụ ha gburu na-emere onwe ha obere akwa ha na eke nani n’ukwu ha. Ọ bụghị mmadụ ncha nwere akpụkpọ anụ ahụ.   Mgbe ha malitere na-enwe nghọta nwayọ nwayọ, ha wee metara ụmụ nwanyị jigida. Ha malitere ịga jigida mana ọ bụ onye nwere ego ga enwe jigida ahụ. Jigida bụ nani n’ukwu ka a na-eyi ya, adịghị eyi ya n’obi. Ha na-eyiri jigida n’ukwu maka ikpuchi ihe ha ji bụrụ nwanyị mana ha gbakwa ọtọ.Jigida a na-ekwu abụghị akwa, ọ bụghị akpụkpọ anụ, ọ bụghị akwa a kwara akwa kama ọ bụ mkpuru ihe dịka mkpụrụ ‘ludo,’ akpọpue ya n’etiti,were owu gaa ya. A gajue ya, e kechie  ya ọ dị gburugburu. Ndị nwere ego na-agara ụmụ ha jigida ahụ ihe dịka ụzọ anọ ma ọ bụ ụzọ asatọ.   Ọ bụ jigida ahụ ka ha na-eyi ebe ọ bụla ha na-eje. A na-eme emume, ọ bụ jigida ka ha na-eyi eje mmemme ahụ. Ihe ụtọ dị n’oge ahụ bụ

UGOCHUKWU Eze: Ndị Hausa kacha agbụrụ ndị ọzọ egosipụta njirimara ha. Ụtụtụ, ehihie, abali ha yi akwa ha, kpuru okpu, ebe ụmụnwaanyị ha na-ekechi isi, nke sokwa na njirimara ha. Ọbụladi ụmụaka ha, ha na-anọ na njirimara ha oge niile. I legharịa anya n’ala Igbo anyị a, ị ga-ahụ ndị Hausa ma chọpụta na ihe m na-ekwu bụ eziokwu.   Ha na-eyi akwa njirimara ha oge niile nke bụ na ụfọdụ n’ime ha anaghị asụ ya asụ ma o ruo unyi, ha nwere ike iyi ya otu ọnwa.   Ndị Yoruba bụ agbụrụ ọzọ na-anwa n’ihe gbasara njirimara ha, ma ndị Igbo gbara ndị ikpeazụ, maka na onweghị ihe ha jị njirimara ha kpọrọ.   Ụmụnwaanyị nọ na dị n’ala Igbo na-eyizi tụrọụza, ha na ụmụ ha na-azọzi tụrọụza.   Gọọmenti so emebi ihe, ọbụladị ndị eze ọdịnala, ha anaghị eyi akwa njirimara ndị Igbo. Ihe a dịkwa oke njọ maka na ọ ga-eme ka omenala Igbo nwụọ ụbọchị kwuru ụbọchị ka ọ na-agbada.   Nwata a na-eyinye ‘jeans’, ọ bụ echi ịsị ya kwụsị yibezie akwa njirimara ndị Igbo. Ụzụ amaghị akpụ ogene lekwee egbe anya n’ọdụ. Ndị Haus

OGE Ekeresimeesi bụ oge onye ọbụla na-agba mbọ hụ na o doziri onwe ya nke ọma n’ihi na ọ bụ nnukwu emume a na-agbakọba ọnụ eme.   Ọtụtụ ndị mmadụ na-eji oge ahụ kpọrọ ezinaụlọ ha laa obodo ha ka ha na ikwu na ibe ha merube ya bụ emume nke e ji echeta ọmụmụ onyenweanyị Jesu Kristi.   Ọ bụ eziokwu na onye ọbụla na-akwado onwe ya nke ọma mana nke ụmụaka na-adị egwu. Nne na nna na-agba mbọ kwado ụmụ ha site n’izụtara ha akwa, akpụkpọụkwụ, ugogbeanya, egbe rọba, okpu na ọtụtụ ihe ndị ọzọ ma chọkwaa ndị nwaanyị mma n’ụzọ dị egwu.   Ya mere ụmụaka na-echekwube nnukwu emume a echekwube dịka a na-amalite n’ihe dịka ọnwa nke asatọ n’afọ zụtabara ha ihe ha ga-eji gbaa Ekeresimeesi.   Ụbọchị ahụ, ọ na-adị egwu, Ị hụ ụmụaka, ha abụrụ sọ mma n’ihi ejiji pụrụ iche ha jiri.

OKPU so n’otu ejiji zuru ụwa ọnụ.Ma onye ukwu ma onye nta na-ekpu okpu, nke pụtara na ma nwoke, nwaanyị, okenye na nwata na-ekpu okpu.   N’ala Igbo, ndị chiri echichi na-ekpu okpu, okpu ha na-adị dịka echichi ha siri dị,ndị eze ọdịnala nwere okpu ha, tinyere ndị ichie, ndị nze na ọzọ.   E ji okpu egbochi ụmụaka e ku n’aka tinyere ndị na-eto eto oyi.Ọ na-eme ka oyi hapụ isi n’isi baa ha ahụ. N’ụzọ dị otu ahụ, okpu na-egbochi oyi, mee ka ọrịa dị aṅaa hapụ ịba ụmụaka ahụ. Ụmụnwaanyị niile na-ekpu okpu. Ma ndị nne ma ụmụagbọghọ na-eji okpu eji ejiji. Otu ahụ ka ọ dịkwa n’ebe ụmụikorobịa nọ. Ụmụakwụkwọ jikwa okpu emere njirimara ha tinyere  ndị ụka dị iche iche.   E ji okpu eme ihe ịchọ mma dịka ndị mmadụ na-emezi onye yiri akwa o were ya kwaa okpu, o wee bụrụ ihe e kwuru ka a na-eme.   Agbụrụ dị iche iche na Nigeria dịka Igbo, Hausa, Yoruba, Efik, Idoma w.d.g.  nwechara ụdị okpu e jiri mara ha. Ha na-eme omenala ha kpuru okpu njirimara ha. Ndị Igbo bụ okpu mmee mmee ka e jiri mara ha.   Ọ

AKWA e ji akpọchị akpịrị nke bekee kpọrọ ‘tie’ bụ ejiji pụrụ iche ụmụ mmadụ na-eji. Ọ bụ ejiji ọgbara ọhụrụ nke soro ndị ọcha bịa.   N’oge gboo, ndị Igbo tinyere ndị ala Africa niile amaghị ihe bụ ịkpọchị akpịrị. Ma taa, ndị ala anyị na-akpọchizi akpịrị oge niile, ma mmiri ọ na-ezo, ma anwụ ọ na-acha.   Oge ụfọdụ a na-ahụtaba onye kpọchịrị akpịrị ka onye gụrụ akwụkwọ maọbụ onye ọrụoyibo.   Akwa e ji akpọchị akpịrị dị ụzọ abụọ. Otu na-akwụ ọtọ ebe nke ọzọ na-agba uhie. Ọ bụ ihe dị mma dịrị n’ahịa, nke onye chọrọ o goro were na-ekwe oyooyoo. Ya mere, ma nke kwụ ọtọ ma nke gbara uhie dịcha mma maka ha na-enye ihe a chọrọ.   N’oge mbụ, ọ bụ ụmụnwoke na-akpọchikarị akpịrị; mana n’ụwa taa, ụmụnwaanyị esorola ụmụnwoke na-akpọchị akpịrị n’ihi na o nweghị onye ihe ọma sọrọ nsọ, nke ọzọ bụrụ na e kwuru sị na ihe na-agụ onye na-agụ onye ọ bụ ya na ya.   Otu nwoke jụrụ ajụjụ sị: Olee uru akwa e ji akpọchị akpịrị bara? Ọ gara n’ihu kwuo na mgbe mmadụ yinyechara akwa nke ọma na ọ baghịzi uru na onye

N’OGE mbụ, oge Nigeria nweereonwe ha n’afọ 1960, enwereejiji e jirimara ndị alaanyị. Ị hụonye Igbo ị mara, otu ahụka ọ dịkwan’ebendị Hausa na Yoruba naagbụrụ ndị ọzọnọ.   Ejijinwaikorobịana-adịichenankennammadụ, tinyekwara nke agbọghọbịa na nne nwaanyị.   Site n’akwammadụyin’ahụwee ruon’ụkwụ, ị ga-ama ebe onye si naihe ọ bụ. Mana taa ihe agbanwoola, ọnọdụadịghịkwa ka ọ dị na mbụ, a maghịzi onye bụ onye. Agbụrụ dị iche iche na-ejiziejiji otu o siri masị ha.   N’akụkụ ụmụnwoke,anaghị amazị nna mmadụ n’ihi na ọtụtụ n’ime ha na-eyizi akwa ụmụikorobịa. Ọtụtụụmụnwoke na-etezi ihe n’isi, ọtụtụ na-akpa nke ha akpa, ebe ndị ọzọ na-akwụzịiyeri ntị w.d.g.   Ụmụnwaanyị, ma agbọghọma nne nwaanyị na-eyizi traụza n’eleghị anya n’azụ. Ha na-akwụnye mbọ aka, ikuanya na ọtụtụ ihe ndị ọzọ. Ịma ọgọdọ ukwu abụọ bụ ihe e ji mara ụmụnwaanyị ndịIgbo. N’oge ahụ nwaanyị lụọ di, o bido mawa ukwu akwa abụọ nke bụ na onye ọbụlahụrụ ya ga-ama na ọ lụọla di; ma taa, ekwe akụtaghị onye ala ji. Ajụjụ wee bụrụ:ụmụnwaan