Ka Ọ Dị Taa

MMEMME Asụsụ Igbo Gà-adịgide nke ahọ 2021 abịala na njedobe n’Awka, bụ isi obodo steeti Anambra, dịka ndị ọnụ na-eru n’okwu kpọkùrù ndị Igbo ka ha na-akwàdo ma na-akwalite asụsụ na omenala Igbo. Mmemme omenahọ ahụ, nke ọ bụ Ọba Akwụkwọ Anambra na-achịkọba, dọtàrà imirikiti ndị ihe gbasaara asụsụ na omenala Igbo na-amasị, ndị nkụzi, ndị nọ na ngalaba mmụta, ndị ọrụ gọọmenti, ndị e ji okwu ha agba izu ‘n ala Igbo, tinyere ụmụakwụkwọ sitere mpaghara ebe dị icheiche na steeti Anambra. Na nkụzi o nyere na mmemme ahụ, Ọkammụta Nkechinyere Nwokoye nke mahadum Nnamdị Azikiwe dị n’Ọka (Awka) kpọpụtasịrị ihe dị icheiche o mepụtàgòrò, ogoogo o rugoro na ebe dị icheiche o jegoro n’ihi asụsụ Igbo, ma kpọkuo ndị na-echè na o nweghị uru asụsụ Igbo bara maọbụ ebe e ji ya eje, ka ha kwụsị ichè ụdị echiche dị etu ahụ, n’ihi na uru dị n’asụsụ Igbo bụ ‘agụkata agba awaa’. Ka ọ na-akatọ amụmá ahụ ndị òtù mba ụwa UNESCO buru sị na asụsụ Igbo ga-anwụ maọbụ fuo n’oge adịghị anya, Ọkammụta Nwokoye kwupụtara ez

ASỤSỤ bụ njirimara ndi ma bụrụkwa nkụ dị na mbà na-eghere mbà nri. Ọ bụ ahụghị ebule ma sị elina dike n’ebe mkprịta ụka n’etiti mmadụ na ibe ya dị. Asụsụ bụ ihe mbụ mmadụ jiri karị ibe ya n’elu ụwa. Asụsụ bụ ihe ukwu.   N’ala Igbo, asụsụ bụ omenala; asụsụ bụ nwata tote o tokwuru; asụsụ bụkwazị ihe nketa, bụ nke sitere n’aka ndi nna-nna anyị ha wee rute anyị aka. Onye amaghị asụsụ ya nọ ọdụ ka onye ọbara kọrọ n’isi, maka na asụsụ bụkwa ndụ. Ọzọ, onye enweghị asụsụ, aha ya efuola maka na aha onye na-esite n’asụsụ onye.   Ihe ndi a niile bụ eziokwu ma bụrụkwa ihe a gba n’aka e jighị enyò elele. Mana ọzọ dịka ibe ya ma bụrụkwa eziokwu ghe anya oghe bụ na ya bụ ọkụ siri n’aka nna-nna anyị hà wee rute anyị aka na-achọzị ịnyụ anyụ n’ụbọchị taa, maka na ndi e nyere ya bụ ogiri amaghịzị uru ogiri bara n’ofe. Ndi Igbo n’ụbọchị taa na-agbakụtazị ya bụ asụsụ ha azụ ma chezọọ na ọ bụ ebe onye bi ka ọ na-awàchi, na a naghịkwa aghara isi aka wee agba ụrịọm, maka na ngwere ghara ukwu osisi, aka akpara

ASỤSỤ bụ njirimara ndi ma bụrụkwa nkụ dị na mbà na-eghere mbà nri. Ọ bụ ahụghị ebule ma sị elina dike n’ebe mkprịta ụka n’etiti mmadụ na ibe ya dị. Asụsụ bụ ihe mbụ mmadụ jiri karị ibe ya n’elu ụwa. Asụsụ bụ ihe ukwu.   N’ala Igbo, asụsụ bụ omenala; asụsụ bụ nwata tote o tokwuru; asụsụ bụkwazị ihe nketa, bụ nke sitere n’aka ndi nna-nna anyị ha wee rute anyị aka. Onye amaghị asụsụ ya nọ ọdụ ka onye ọbara kọrọ n’isi, maka na asụsụ bụkwa ndụ. Ọzọ, onye enweghị asụsụ, aha ya efuola maka na aha onye na-esite n’asụsụ onye.   Ihe ndi a niile bụ eziokwu ma bụrụkwa ihe a gba n’aka e jighị enyò elele. Mana ọzọ dịka ibe ya ma bụrụkwa eziokwu ghe anya oghe bụ na ya bụ ọkụ siri n’aka nna-nna anyị hà wee rute anyị aka na-achọzị ịnyụ anyụ n’ụbọchị taa, maka na ndi e nyere ya bụ ogiri amaghịzị uru ogiri bara n’ofe. Ndi Igbo n’ụbọchị taa na-agbakụtazị ya bụ asụsụ ha azụ ma chezọọ na ọ bụ ebe onye bi ka ọ na-awàchi, na a naghịkwa aghara isi aka wee agba ụrịọm, maka na ngwere ghara ukwu osisi, aka akpara

KA M gaa church now Ị na-alikekwa school? Sendiara m airtime Sitigodu down Shiftuoro m Aga m athink maka ya Takeie time gị Egivekwana up Chere ka m parkịa moto m Adị m broke Settlụọ m biko Adị m happy ugbu a Ka anyị discussụọ ya later Edisturbzila m biko Nna m dị busy n’ụlọ Bia startịa the gen Aga m a callụ gị back Checkie m in next awa Achọrọ m ịga watchịa match Addzie aha principal ha.

ASỤSỤ bụ njirimara ndi ma bụrụkwa nkụ dị na mbà na-egherembà nri. Ọ bụ ahụghị ebule ma sị elina dike n’ebe mkprịta ụka n’etiti mmadụ naibe ya dị. Asụsụ bụ ihe mbụ mmadụ jiri karị ibe ya n’elu ụwa. Asụsụ bụ iheukwu.   N’ala Igbo, asụsụ bụomenala; asụsụ bụ nwata tote o tokwuru; asụsụ bụkwazị ihe nketa, bụ nke siteren’aka ndi nna-nna anyị ha wee rute anyị aka. Onye amaghị asụsụ ya nọ ọdụ kaonye ọbara kọrọ n’isi, maka na asụsụ bụkwa ndụ. Ọzọ, onye enweghị asụsụ, aha yaefuola maka na aha onye na-esite n’asụsụ onye.   Ihe ndi a niile bụeziokwu ma bụrụkwa ihe a gba n’aka e jighị enyò elele. Mana ọzọ dịka ibe ya mabụrụkwa eziokwu ghe anya oghe bụ na ya bụ ọkụ siri n’aka nna-nna anyị hà weerute anyị aka na-achọzị ịnyụ anyụ n’ụbọchị taa, maka na ndi e nyere ya bụ ogiriamaghịzị uru ogiri bara n’ofe. Ndi Igbo n’ụbọchị taa na-agbakụtazị ya bụ asụsụha azụ ma chezọọ na ọ bụ ebe onye bi ka ọ na-awàchi, na a naghịkwa aghara isiaka wee agba ụrịọm, maka na ngwere ghara ukwu osisi, aka akpara ya.   Ọtụtụ

A KPỌKUOLA ndị Igbo ka ha na-echekwaba ma na-akwàlite asụsụna omenala ha, ka o wee ghara ịnwụ maọbụ fùó dịka ndị òtù mba ụwa bụ ‘UnitedNations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)’ bùrù n’amụman’ahọ 2012.   Òkù a bụ nke a kpọrọnso-nso a na mmemme ”Nkwalite Asusu na Omenala Igbo” a chịkọbàrà n’Awka bụ isiobodo steeti Anambra, bụ mmemme dọtara ụmụakwụkwọ sitere ụlọakwụkwọ dị icheiche na steeti ahụ na ụfọdụ ndị ọzọ e ji okwu ha agba izù na ngalaba mmụta.   N’okwu ya na mmemmeahụ, odeakwụkwọ ọkpụtọrọkpụ na mịnịstịrị steeti Anambra na-maka ihe na-eme namba òfèsi, ihe e ji aka emepụta, omenala na njem nlegharị anya, bụ Maazị TonyEzenwaka kọwàrà asụsụ na omenala dịka ihe kachara sie ike e ji ama ebe onye sì,bụrụkwa nke kwesiri ka a kwàlite ma kwàdosie ya ike.   O mere ka a mara nasite na nkwàdo ọchịchị Gọvanọ Willie Obianọ, na ụlọ ọrụ ahụ agbaala ọtụtụ mbọ dịiche iche, ma ka na-agbakwa ọtụtụ mbọ ịkwàlitè asụsụ, omenala na njirimara ndịIgbo n’izùgbe, ọbụnadị dịka o chètàà

IGBO sị na ọ bụ ka onye si eme ka ekwe si akpọ ya, ma sịkwa na ọ na-abụ abụ isi kara aka búó ógìdì, ọ dị ka ọ natàra iké be ndị mmụọ. N’ịgbaso nke a, ọ kpọtụrụ akpọtụ ma zụọ azụọ na nso-nso a dịka òtù nnọrọ onwe ihe gbasaara ịkwalite asụsụ Igbo na-echu ụra, bụ òtù a maara dịka Igbo Kọleeji (bụ Igbo College n’asụsụ bekee), chịkọbara ótù nnukwu ọgbakọ asọmpi asụsụ Igbo maka ụlọakwụkwọ sekọndịrị dị iche iche dị na steeti Enugu. Ya bụ asọmmpi bụ nke weere ọnọdụ n’ụlọ ezumeezu Sam Nwaneri dị n’ogige ụlọ mgbasa ozi ‘Coal City FM’ nke ụlọ ọrụ ‘Federal Radio Corporation of Nigeria (FRCN)’ dị na steeti Enugu, ma bụrụkwa nke e mere site na njikọ aka ụlọ mgbasa ozi ahụ. Asọmpi ahụ nke ahọ a bụ nke ụlọakwụkwọ asatọ sonyere na ya, ma bụrụkwa nke a nọrọ na ya wee sọọ ụdị mpi dị iche iche, nke gụnyere asọmpi ajụọ azaa, sụpeere m, nrụrịta ụka, okwu ntabì ire, nà ntụgharị okwu. N’ime ụlọakwụkwọ asatọ ahụ sonyere n’asọmpi ahụ; ụlọakwụkwọ ‘Spring of Life International School, Enugu’ tùùrù ùgò dịka ọkaibe

Iji gosipụta mbọ gọọmentị na-agba iji hụ na asụsụ na omenala Igbo alaghị azụ n’ebe ụmụ na-eto eto nọ, Ka Ọ Dị Taa gbara onyeisioche ụlọọlụ ‘Anambra State Universal Basic Education Board’ (ASUBEB) bụ Patrick Ugbaja ajụjụ ọnụ n’isi ụlọọlụ ya. Otu a ka o siri gaa:   OLEE ihe Ị ga-agwa anyị maka asụsụ na omenala Igbo? Asusụ na omenala Igbo bụ njirimara Igbo. Ọ bụ asụsụ  na omenala ka e ji ama ebe onye si na ihe ndị be ha na-eme. Ọ na-egosipụtakwa nkwenye na okpukperechi. Dịka Ị maara na asụsụ na omenala na-esi n’aka fere aka wee na-aga nke mere na o si n’aka ndị nna nna anyị wee ruo anyị aka; olee mbọ ụlọọlụ a na-agba iji hụ na a kụnyere ya bụ mkpụrụ n’ime ụmụaka na-eto eto n’ime ụlọakwụkwọ? Anyị nwere ndị nkuzi n’ụlọakwụkwọ anyị dị iche iche bụ ndị na-akụzi asụsụ na omenala Igbo. Anyị na-akpachapụ anya wee na-ewe ha n’ihi na anyị maara na ọ bụ ihe dị mkpa. N’ime ụlọọlụ a, anyị nwere ọnọdụ maka onye na-ahụ maka asụsụ na omenala Igbo, onye na-agarubekwa okirikiri niile iji hụ na ọ na-aga n’

Izunna Okafor   E MEELA ka a mara oke mkpa ọ dị ịkwalite asụsụ na omenala Igbo oge nile, ọ kachasị n’ebe ndị ntorobịa nọ. Onye isi oche okpuru ọchịchị Nnewi Sawụtụ n’oge gara aga, bụ Mazị Chieloka Okoye, mere ka a mara nke a ma kpọọkwa oku ahụ na mmemme ịkwalite omenala Igbo, bụ nke a chịkọbara site n’aka Nwaada Omenala Mbanese. Mmemme ahụ, bụ nke weere ọnọdụ n’ụlọ ezumezu Akwaihedị, bụ nke dọtara imirikiti mmadụ nke gụnyere ụmụakwụkwọ, ndị ntorobịa, ndị eze ọdịnala, ndị ọrụ oyibo, ndị nkuzi, ndị na-ede akwụkwọ, tinyere ọtụtụ ndị ọzọ.A nọkwara n’oke mmemme ahụ wee chịkọba asọmpi dị iche iche n’etiti ụmụakwụkwọ na ndị ntorobịa sitere obodo ise mejuputara “Mbanese” bụ nke dị n’okpuru ọchịchị Nnewi Sawụtụ na steeti Anambra, nke gụnyere, Ebenatọ Ozulọgụ, Akwaihedị, Ọsụmenyi, Ezinifite na Ụtụh Mbadike. N’okwu ya na mmemme ahụ, Mazị Chieloka Okoye, bụ onye kwàdoro asọmpi edemede n’asụsụ Igbo n’etiti ndị ntorobịa Mbanese, nke isiokwu ya bụ “Omenala Steeti Anambra”, kọwara omenala dịka isi sek

AKA na-achị steeti Anambra bụ Gọvanọ Willie Obianọ akpọọla oku ka onye ọbụla bụ ezi nwa afọ Igbo tinye aka ma tụnye ụtụ nke ya n’ịkwalite njirimara, asụsụ na omenala Igbo iji wee hụ na ọ nwụnyụghị ma ọ bụ funahị ndị nwe ya, dịka e buru n’amụma. Izunna Okafor Gọvanọ kpọrọ oku a na mmemme ịkwalite omenala Igbo, nke ahọ 2018, bụ nke a chịkọbara site n’aka ụlọ akwụkwọ Igwebụike dị n’Awka. Ya bụ mmemme bụ nke a na-achịkọba kwa ahọ ọbụla ma bụrụkwa nke a nọrọ na ya wee gbaa egwu ọdịnala dị iche iche, gbaa ekpo, mee ejije, sọọ mpi, gosi ihe ngosi dị iche iche, tinyere ọtụtụ ihe ndị ọzọ e mere, bụkwa ụzọ e si akwalite ịma mma na ọnatarachi nke agbụrụ Igbo. N’okwu ya na mmemme ahụ, Gọvanọ Obianọ, nke onye nọchitere anya ya bụ onye nọgodi dịka onye mgbàzi n’ụlọ ọrụ steeti ahụ na-ahụ maka ihe na-eme na mba ofesi, omenala na njem nlegharị anya, bụ oriakụ Nkiru Melụdu, gosipụtara obi añụrị ya banyere ọmarịcha atụmatụ ahụ, ma kpọkuo ha ka ha jigidesie ya ike. Ọ kọwara ụlọ akwụkwọ na ụmụakwụkwọ dịka

Izunna Okafor dere akụkọ ndịa ASỤSỤ bụ e jiri mara ndi ma bụrụkwa nkụ dị na mba na-eghere mba nri. Ọ bụ ahụghị ebule ma sị elina dike n’ebe mkparịta ụka n’etiti mmadụ na ibe ya dị. Asụsụ bụ ihe mbụ mmadụ jiri karị ibe ya n’elu ụwa. N’ala Igbo, asụsụ bụ omenala; Asụsụ bụ ejiri mara Igbo; asụsụ bụ nwata tote o tokwuru; asụsụ bụkwazị ihe nketa, bụ nke sitere n’aka ndi nna nna anyị ha wee rute anyị aka. Onye amaghị asụsụ ya nọ ọdụ ka onye ọbara kọrọ n’isi, maka na asụsụ bụkwa ndụ. Ọzọkwa, onye enweghị asụsụ. Ihe ndi a nile bụ eziokwu ma bụrụkwa ihe a gba n’aka, bụ nke a na-ejighị enyo elele. Mana ọzọ dịka ibe ya ma bụrụkwa eziokwu ghe anya oghe bụ na ya bụ ọkụ sitere n’aka fere aka na-achọzị ịnyụ anyụ n’ụbọchị taa maka na ndi e nyere ya bụ ogiri amaghịzị uru ogiri bara n’ofe. Ndi Igbo n’ụbọchị taa na-agbakụtazị ya bụ asụsụ ha azụ ma chezọọ na ebe onye bi ka ọ na-awachi, na a naghịkwa aghara isi aka wee agba ụrịọm maka na ngwere ghara ukwu osisi, aka akpara ya. Ọtụtụ n’ime ha anaghịzịkwa en

 Izunna Okafor dere akụkọ ndịa AKPỌỌLA onye Igbo ọbụla ka ọgbaa mbọ ghọta, bulịe  ma nwee mmasị na  ịsụ  asụsụ ya. Ndi ma maka igbasa ozi na ihe gbasara asụsụ agwakwala  Igbo na onye kpọọ ọba ya nkpọkọrọ agbatobi ewere ya kpoo ahịhịa. Nkea mere ụnyaa oge a na-eme mmemme icheta ụbọchị asụsụ dị iche iche na mba ụwa nile. Emere  nkea nke ọma  n’ụzọ pụrụ iche na steeti Anambra site n’ọtụtụ ihe  mmemme e mere n’ụlọ ọrụ dị iche iche. Ya bụ ụbọchị bụ nke e weputara site n’aka otu mba uwa dum bụ ‘United Nations’ iji wee kwalite ọtụtụ asụsụ obodo na mba dị iche iche. Iji merube ya bụ oke ụbọchị, ụlọ mgbasa ozi ‘Anambra Broadcasting Service’, Awka, mapụtara ọtụtụ oke ihe mmemme dị iche iche n’asụsụ Igbo ma kpọtakwa ọtụtụ ndị dị iche iche na-akwalite asụsụ na omenala Igbo ka ha bịa sonye na ya bụ mmemme wee kọwaara ụwa banyere asụsụ Igbo na mkpa ọ dị ịkwalite ya bụ asụsụ maka na ọ bụ ebe onye bi ka ọ na-awachi. Ndị ọbịa na ya bụ mmemme nke gụnyere onyeisi na onye chọpụtara otu Sụbakwa Igbo, bụ Ọk