Ka Ọ Dị Taa

ONYE a gwara agwa ma ọ nụghị anụ, o mee emee, ọ hụ ahụ.   Ka ọ dị taa, ụlọọrụahụ na-ahụ maka ibu agha megide igwù ojoro na ịmazụ ego ọhaneze n’ala Nigeria,bụ ụlọọrụ ‘Economic and Financial Crimes Commission (EFCC)’ anwụchiela mmadụiri na anọ a na-enyo enyo na ha bụ ndị na-egwu ojoro site n’usoro nzikọrịta oziọgbara ọhụụ ịntaneetị a maara dịka ndị ‘Yahoo Yahoo’.   Dịka ozi a kụpụrụsite n’aka onye na-ahụ maka mgbasa ozi n’ụlọọrụ EFCC, bụ Maazị Dele Oyewalesiri kọwaa, mmadụ iri na anọ ahụ bụ ndị a nwụchikọrọ site n’aka ngalaba ụlọọrụahụ na mpaghara ndịda-ọwụwa anyanwụ, ma bụrụkwa ndị a nwụkọtara dịka ụmụ ọkụkọsite na mpaghara ebe dị iche iche n’Awka bụ isi obodo steeti Anambra, nke gụnyereỌkpụnọ, Agụ Awka, na Ngọzịka Esteeti.   Dịka o siri kọwaa,ndị ahụ a nwụchiri bụgbado ụmụokorobịa, ma bụrụkwa ndị nọ n’agbata ahọ iri abụọna ótù, wee ruo n’ahọ iri abụọ na asatọ. Ọ sịkwa na ihe e nwekọtara n’aka ndịahụ gụnyere ụgbọala oke ego dị iche iche, nke gụnyere ‘Mercedes Benz 4matic’ atọ,‘Mercedes

A KPỌKUOLA ndị dị iche iche nwere ọdụ ahịa, ụlọọrụ na ụlọmmepụta ngwaahịa dị iche iche na steeti Anambra ka ha na-atụ ụtụ dịịrị ha ogeniile nakwa etu o kwesiri.   Ọ bụ onyeisi ụlọọrụahụ na-ahụ maka ụtụ isi na ego na-abata n’akpa gọọmenti steeti ahụ, bụ ụlọọrụ‘Anambra Internal Revenue Service’, Maazị David Nzekwu kpọrọ oku a n’Awka oge ụlọọrụna-abagide n’ọrụ ịkpọchisi ụfọdụ ụlọọrụ na ọdụ ahịa dị iche iche nupuru isi nyeamụma ndebanye aha n’akwụkwọ a maara dịka ‘Business Premises Registration’.   Ọ kọwara na ọ bụ ọrụdịịrị ụlọọrụ ya itinye atụmatụ iwu steeti ahụ bụ ‘Revenue Law’ n’ọrụ n’ozuzuokè, ma sị na ụlọọrụ ya anọrọla kemgbe wee na-ekesa akwụkwọ ịma ọkwa banyerendebanye aha n’akwụkwọ ahụ na mpaghara ebe dị iche iche, mana ọtụtụ mmadụkachiri ntị na-enupu isi n’ime nke ahụ.   O kwuru na iwu mereka o doo anya na onye ọbụla nwere ọdụ ahịa maọbụ ụlọọrụ ga-edebanyerịrị aha ọdụahịa maọbụ ụlọọrụ ya n’akwụkwọ ma na-atụ ụtụ isi ya n’ozuzu oke.   Ọ kpọkuzịkwara ndịnwere ọdụ ahịa na ụlọọrụ n’ime

NDỊ uwe ojii steeti Anambra nọrọ na nso nso a wee nwụchiemmadụ anọ a na-enyo ènyò na ha bụ ndị oji egbe ezú na ndị na-apụnara mmadụ ụgbọalan’ike.   Ọ bụ onye na-ahụmaka mmekọrịta ọhaneze na ndị uwe ojii na steeti Anambra, bụ Maazị HarunaMohammed kwupụtara ma mee ka ụwa mara nke a site n’ozi ọ kụpụụrụ ndị nta akụkọn’Awka bụ isi obodo steeti ahụ.   Dịka o siri kwuo,mmadụ anọ ahụ, nke gụnyere Maazị Emeka Onyeoma (gbara ahọ iri abụọ na atọ);Maazị Chidiebele Amaluaka (gbara ahọ iri abụọ na abụọ); Maazị EzenwaokoloIkechukwu (gbara ahọ iri abụọ); na Maazị Abuchi James (nọ n’agbata ahọ iri atọ)bụ ndị a nwụchikọrọ site na mpaghara ebe sị iche iche na steeti ahụ.   Ọ sị na ha bụ ndịomekoomè wakpòrò otu nwoke aha ya bụ Uche Iheme n’azụ ụlọ ọba ego ‘First Bank’dị n’Oyeolisa Ogidi (n’okpuru ọchịchị ime obodo Idemili North), wee chedo yaegbe n’ihu, ma pụnara ya ụgbọala ya n’ike, bụ ụgbọala Toyota RAV4 (nwere akaraafere GRE 170 AA), nara ya ekwentị Samsung J4 ya (nke ọnụ ego ya ruru N82,000n’ahịa), m

AKA na-achị steeti Anambra bụ Gọvanọ Willie Obiano(Akpokuodike) enyela iwu gbasara oge mmadụ ga na-alakpu (curfew) n’obodo Umumbona Omor dị n’okpuru ọchịchị Ayamelum na steeti ahụ; nke bụ elekere isii nkemgbede wee ruo elekere isii nke ụtụtụ (6.pm – 6.am).   Nke a pụtara ihen’ozi si n’aka kọmishọna na-ahụ maka mgbasaozi na ịkọwara ọhanaeze ihe ha kwesịrịima bụ Maazị C Don Adinuba n’izuụka gara aga. Iwu a e tiri bụ maka nsogbu na ọgbagharanke dị n’etiti obodo abụọ ahụ. Mgbe ọ na-akatọ nsogbu ahụ, Adinuba kwuru na nkeahụ megidere ọchịchị Obiano bụ nke gbadoro ụkwụ n’udo na ezi mmekọrịta.   Otu onye n’achọghịka a kpọọ aha ya gwara ndị ntaakụkọ na a ka na-achọ ọtụtụ ndị mmadụ, ndị obodoabụọ ahụ achọ.   Adinuba kwuru na ezigala ndị ọrụ nchekwa gụnyere: ndịuweojii, ndị agha (amị) na Civil Defence(NSCDC) ebe ahụ e nwere nsogbu iji kwalite udo.   O kwuru sị; “Nsogbua bụ mkparị n’ebe ezi mbọ nke gọọmentị na ndị Anambra na-agba kemgbe afọ isiigara aga iji mee ka steeti a bụrụ eji amaatụ, ọ bụghị

… Ọchịchị steeti ahụ etịela iwu onye apụtakwala ezi DỊKA mba ụwa ka na-agba ghara ghara banyere ịchọ ụzọ aga-esi memilaa ọrịa nje korona, otu onye ebutela ya bụ ọrịa n’ime steetiAnambra.   Nke a bụ nke e mereka a mara site n’ozi ụlọọrụ ‘Nigeria Centre for Disease Control (NCDC)’ kụpụrụn’abalị ụbọchị Fraịdee gara aga bànyere etu ọnọdụ siri gbata kwụrụ ụbọchị ahụn’ọnụọgụgụ ndị butere ya bụ ọrịa n’ala Nigeria.   Aka na-achị steetiAnambra, bụ Gọvanọ Willie Obianọ gbakwàrà akaebe banyere nke ahụ na mgbasaoziizugbe o mere ụbọchị Satọdee, bụ nke ọ nọrọ na ya wee kọwaa na ọ bụ Lagos kanwa amadi ahụ siri wee bàta n’ime steeti ahụ.   O kèlèrè ụmụafọsteeti ahụ, ndị ụka, ndị eze ọdịnala, ndị ndu obodo, na ndị ndu ahịa dị icheiche n’ime steeti ahụ maka ịña ntị na irube isi nye ntụziaka gọọmenti n’ime izuụkaabụọ gara aga, bụ mgbe ọ sị ka ahịa niile mechigodi.   Ọ gara n’ihu kelekwandị dị iche iche jiri ego, akụrụngwa ahụike, nakwa ihe dị iche iche wee kwàdo gọọmentịsteeti ahụ n’otu ụzọ maọbụ nke ọzọ

IGBO sị na ọ na-abụ e kwuo ekwuo, ma a nụghị na ntị; o meeemee, a hụ n’anya; ma sịkwa na ọ na-abụ agadi nwaanyị kachie ndị wụọ aja, ebute ozu ya n’ofè nke ọzọ.   Ka ọ dị taa, ndị ọrụnchekwa anwụchiela mmọnwụ abụọ n’Anambra maka ịdà iwu onye apụtakwala ezi, nkee tiri maka ọrị korona.    Mmọnwụ abụọ ahụ bụndị a nwụchiri site n’aka ndị ọrụ nchekwa, n’ahịa Nkwọ Ụga, dị n’okpuru ọchịchịime obodo Agụata na steeti ahụ, n’ihi na ha kporo elu ma na-akpagharị, na-agairo ogologo, ma na-emekwa ka ndị mmadụ jupụtakwa n’ụzọ ịgba ha elele,n’agbanyeghị na gọọmenti steeti ahụ etiela iwu sị onye apụtakwala ezi ruo abalịanọ.   Ihe onyoonyoo kpòzịkwaraelu na-egosi ebe ndị ọrụ nchekwa bù mmọnwụ abụọ ahụ n’ụgbọala wee na-apụ oge ejidechara ha. A hụkwazịrị ka ha bụ ndị ọrụ nchekwa nọchibidoro ma na-abakwarammọnwụ ahụ mba maka ịda iwu gọọmenti.   N’akụkọ dịkwa ka ibeya, mmọnwụ karịrị asaa n’ọnụọgụgụ nọrọ na nso nso a wee lụọ ọgụ, ma werekwa ụtarịgwọọ onwe ha ịba na Nnewi n’imerùbè mmemme Isita.   Mmọnwụ ndị a

NNEKWU ọkụkọ sị na ọ bụ ihe o nwere ka o ji eme ọgọ.   N’ịgbaso nke a,onyeisi ụlọọrụ ahụ na-ewu ewu n’imepụta erimeri noduul (noodle), bụ ụlọọrụTummy—Tummy, Maazị Chika Emenike ejirila nnọọ igbe noduul ruru otu puku n’ọnụọgụgụwee sị gọọmentị steeti Anambra ya jisie ike n’ọrụ na mbọ ahụ ọ na-agba imemila ọrịanje korona.   Maazị Emenike, oge ọna-enyefè igbe noduul ahụ n’aka gọọmenti, kwùrù na nke ahụ bụ ụzọ ụlọọrụ ahụ chọrọisi nye aka ma kwadokwa gọọmenti n’usoro dị iche iche o si agba mbọ ibelata agụụna mmetụ iwu onye apụtakwala ezi n’ahụ ụmụafọ steeti ahụ, bụ nke e tiri n’ihi ọrịanje korona.   O kwuru na ọ bụ ihekwesiri ekwesi ka gọọmenti na-eme, bụ ịgba mbọ hụ na ndị mmdụ nwèrè nri ha gana-eri ogologo oge niile ahụ a sị ha nọrọ n’ụlọ n’ihi ọrịa ahụ, maka na onyedunyere nwata inwude nkekwụ kwesikwara inye ya mmiri ọ ga-eji kwọ aka. O mekwazịrị ka a mara na o kwesighị ka a hapụrụ naanị gọọmentịime nke ahụ, ma sị na ọ bụ ya mere ụlọọrụ ahụ jiri kpebie iji ya erimeri noduulwee kwàdo ya.  

IGBO sị na ọ na-abụ aka weta aka weta, akpa eju, ma sịkwa naọ na-abụ a nyụkọọ mamịrị ọnụ, ọ gbaa ụfụfụ.   Ka ọ dị taa, òtù nnọrọonweamaara dịka ‘Inter-Party Advisory Council (IPAC)’ ngalaba ya nke steetiAnambra, nọrọ na nso nso a wee tụnye ụtụ nke ha n’ịkwado gọọmenti steetiAnambra ka o nweta mmeri n’agha ahụ ọ na-ebuso ọrịa zeere ụwa, bụ korona, bụkwaajọ ọrịa na-ebi ụwa aka ọjọ n’ụzọ dị iche iche ugbua. Òtù ahụ nyèrè gọọmenti steeti ahụ ego dị narị puku naịra iseiji kwàdo atụmatụ ya, ma sịkwa ya jisie ike n’ọrụ ahụ, dịka ha nọrọ n’obi gọọmentisteeti ahụ dị n’Awka bụ isi obodo steeti ahụ wee nyefee ya bụ ego n’aka ndịna-ahụ maka nke ahụ. Maazị, Isaac Ọnụka, bụ onyeisi oche òtù ahụ n’Anambra ma bụrụkwaonye nyefèrè gọọmenti akwụkwọ ndọrọ ego ahụ n’aha òtù ahụ, mere ka a mara na hakpebiri ma kwekọrịta ịzọpụ ụkwụ ahụ oge ha lechaara anya n’etu ọrịa ahụ si anyụụmụ mmadụ ịkpakwụ n’ụzọ dị iche iche ugbua. O tinyezịkwara olu nke ya wee rịọ ndị ọzọ na ụmụafọ Anambra ọnọdụụmụ mmadụ na-emetụ n’ob

Steeti Anambra anaghị ana azụ n’ihe gbasara ibuso ọrịa korona agha. E nwegasịrị ihe ngosi e dere ede a kwụbasịrị ebe dị iche iche ma n’ime obodo, ma na obodo mepere emepe na-akọwa mkpa ọ dị ka onye ọ bụla baa n’ụlọ ma mee ihe gọọnentị na ndị ọkachamara kwuru sị mee. Ikesasị ihe maka COVID-19 A malitela ịkesasị ihe dị iche iche maka igbochi ọrịa na inyere ndị mmadụ aka n’ọnọdụ ọrịa korona dobere obodo anyị. Foto ndịa na-egosi ndị okenye na-anata ihe onyinye e nyere ha na Nsugbe, gọọmentị ime obodo Anambra East.

NDỊ uwe ojii steeti Anambra nọrọ na nso nso a wee nwụchikọọmmadụ abụọ na-akwasò obere ụmụaka iko na steeti ahụ. Nke bụ nke e kwupụtàra site n’ọnụ Maazị Harụna Mọhammed, bụ ọnụna-ekwuru ndị uwe ojii na steeti ahụ. Dịka o siri kwuo, otu onye n’ime ndị arụrụala ahụ bụ MaazịEmeka Ogbukaifedi’ (gbara ahọ iri abụọ na asaa) nọrọ n’abalị iri na asatọ nke ọnwaMaachị ahọ a wee jiri ọgbatumtum buru otu nwata gbara ahọ iri na isii (bụ onyeOkpuno-Ụmụogali dị n’Ọba, n’okpuru ọchịchị obodo Idemili South nke steeti ahụ),wee gaba n’ochie ọdụ ụgbọelu dị n’Ọba, bụ ebe ọ gwàrà nwata ahụ na nna ya sị yaburu ya bịa. Mana mgbe ha rùrù n’ebe ahụ, ọ kpọzùgàrà nwata nwaanyị ahụn’otu akụkụ, wepụta mma wee yie ya egwù, ma nọrọkwa n’ebe ahụ kwasoo ya ikon’ike, dọkasịakwa ọpante ya, ma were ya gbafuo; o nweghịzịkwa onye hụrụ ya anyaọzọ. Oti ọ dị, ndị uwe ojii nwètara ozi banyere nke ahụ, ma gaaozigbo, buru ya bụ nwata gaa ụlọọgwụ ebe a nọrọ wee leruo ya anya; ma, ha bụ ndịuwe ojii nọzịrị n’abalị atọ nke ọnwa a, nwụ

OZI si n’aka ọnụ na-ekwuru ndị uwe ojii na steeti Anambra, bụMaazị Harụna Mọhammed ejidela mmadụ anọ na-apụnara ndị mmadụ ụgbọala n’ike nasteeti ahụ, ma napụtakwa ha ụgbọala ha pụnaara ndị mmadụ. Dịka ya bụ ozi siri kọwaa, ndị uwe ojii nọ na mpagharaAbagana nọrọ n’abalị atọ nke ọnwa a wee jide mmadụ abụọ aka ha dị n’ịpụnaraMaazị Nkemjika Uzoigwe ụgbọala ọkwụọtọ ekele eze ya, nwere akàrà afere ACA 348HM, bụ nke ha mere n’abalị iri atọ na otu nke ọnwa gara aga n’ogologo ụzọ ahụsiri Abagana gaa Eziowelle Ndị oji egbe ezu ahụ, bụ Maazị ThankGod Akwo, bụ onye Ogidi(gbara ahọ iri atọ) na Maazị Onwe Hillary onye steeti Ebonyi (gbara ahọ iri atọna otu). Otu ọ dị, e sitekwazịrị na nnyocha e mere, wee nwude mmadụabụọ ọzọ bụ ndị òtù ahụ, n’ime steeti Imo, nke gụnyere Maazị Tirimisiyu Tijani(gbara ahọ iri abụọ na asaa), bụ onye Ibadan na steeti Ọyọ, na Maazị SuleimanRaheem (gbara ahọ iri atọ), bi na steeti Imo. Ka ọ dị ugbua, a napụtala ndị ajụ ụgbọala ahụ site n’ebe habujere ya ka e gbugharịa ma

NA ntụnye nke ya n’ịkwado agha ahụ a na-ebu megide ọrịa njecoronavirus, ụlọọrụ Chisco, bụ ‘Chisco Group of Companies’ enyela gọọmentisteeti Anambra onyinye ego dị nde naịra iri.   Ya bụ ụlọọrụ na-ewuèwù n’ihe gbasaara ime njem okporoụzọ nọrọ na nso nso a wee nyefee ya bụ egonkwado n’aka gọọmenti steeti ahụ n’obi gọọmenti dị n’Awka. N’okwu ya oge ọ na-enyefe gọọmenti akwụkwọ ndọrọ ego ahụ,onyeisi ụlọọrụ ahụ, bụ Maazị Chidi Anyaegbu, nke nlekọta na-ahụ maka ngalabampaghara ọwụwa anyanwụ ala anyị, bụ Maazị Uche Ochuba nọchitere anya ya, kọwarana nke ahụ so n’otu ọrụ nkwado ụlọọrụ ahụ n’ime steeti ahụ. Ọ sịkwa na nke ahụ bụ ịgbaso ọkpụkpọ oku gọọmenti steeti ahụkpọrọ ka ndị mmadụ na otu dị iche iche tinye aka ma gbatakwa ọsọ enyemakan’agha ahụ a na-ebu megide mbata na maọbụ mgbasa ọrịa nje korona na steeti ahụ. N’akụkụ nke ya, onye soro ya bụ nwa amadi wee bịa ije ahụ,ma bụrụkwa onyeisi ọchịchị obodo Amichi, bụ Maazị Dan Ugomba nọkwazịrị ebe ahụkpọkuo ndị Anambra ka ha kwàdo gọọmenti n’agh

N’IMEZUPỤTA nkwa ahụ o kwere, gọọmenti steeti Anambraamalitela ikesara akpa osikapa, nyegara ndị okenye nọ n’agbata ajọ iri isiigbagobezie n’obodo niile dị na steeti ahụ.    Mmemme ikesa akpaosikapa a bụ nke a malitere n’Agụleri, bụ obodo aka na-achị steeti ahụ, bụ GọvanọWillie Obianọ, ma bụrụ nke a nọrọ na ya wee jiri obodo iri na ise wee bido, nkeọ bụ ndị isi ọchịchị obodo ahụ nọchitere anya ha n’otu n’otu n’iburu ya bụosikapa. Ndị ndu obodo ahụ bụ ndị e bunyègasịrị akpa osikapa dị narịabụọ n’otu n’otu, tinyere akpa nnu na igbe tomato, ka ha ga kesaara ndị okenyenarị abụọ nọ n’agbata ahọ ahụ n’ime obodo ha dị iche iche, malite n’onye kachabụrụ okenye. N’okwu ya na mmemme ahụ, Kọmishọna na-ahụ maka ihe metụtara ọchịchịime ime obodo na echichi ọdịnala, bụ Maazị Greg Obi, onye gbapere ikesa akpaosikapa ahụ n’aha Gọvanọ Obianọ, kwuru na nke ahụ bụ iji mee ka ọtụtụ ndị mmadụghara izute ihe iche akamgba nke agụụ, ma mekwa ka ihe dịrị ụmụafọ steeti ahụn’ime oge a nọ na ya n’ihi ọrịa nje ‘ko

DỊKA otu ụzọ iji gbochie mfesà ọrịa, nje, na ihe dị icheiche n’ebute ọrịa, gọọmentị steeti Anambra amalitela ịgba ọgwụ na nnukwu ahịa dịiri isii na atọ e nwere n’ime steeti ahụ. Ịgba ọgwụ ahụ bụ nke a malitere na nnukwu ahịa mba ụwa dị n’Ọnịtsha,mekwa ya n’ahịa eke Awka, ma bụrụkwa nke ahịa niile dị na steeti ahụ ga-eketaòkè na ya. N’okwu ya oge ọ na-agbape atụmatụ ịgba ọgwụ ahụ, Kọmishọnana-ahụ maka azụmahịa na steeti ahụ, bụ Uchenna Okafọr, mere ka a mara na isisekpụ ntị n’ihe e jiri bagide na ya bụ ọrụ, bụ ka e wee gbochie mgbasawanye nkeọrịa nje ọrịa korona, na ụmụ nje na-ebute ọrịa ndị ọzọ dị iche iche. Oge ọ na-ekwupụta na gọọmenti nwère ezi mmasị n’ahịa dị iche iche dị na steeti ahụ, o kwuru na ihe mere ha jiri họrọ nnukwu ahịa Ọnitsha dịka ebe a ga-anọ gbape ya bụ atụmatụ, bụ maka ụdịdị ya dịkà nnukwu ahịa mba ụwa na-azụ. O kwukwazịrị na gọọmenti agaghị ada mba n’agha ahụ ọ na-ebu megide ọrịa nje ‘coronaviru’, iji hụ na ya bụ ọrịa abataghị na steeti ahụ ma ya fọdụzie ịgbasa ag

IGBO sị na ótù onye anaghị achụ ngwèrè mgbahige aja, maka naọ na-abụ e jikọọ aka buo ozu enyi, ọ dị mfe. N’ịgbaso nke a, Dọkịta Ernest Obiejesi, bụkwa onyeisi ụlọọrụObijackson nọrọ na nso nso a wee bunye gọọmenti steeti Anambra akụrụngwa nlekọtaahụike dị iche iche, iji kwàdo ya n’agha ahụ ọ na-ebu megide ọrịa nje CoronaVirus, bụkwa ọrịa a maara dịka COVID-19. N’inyefè gọọmenti ihe ndị ahụ ka ya bụ nwa amadi, DọkịtaObiejesi kèlèrè ọchịchị steeti ahụ maka ezi mbọ dị iche iche ọ gbàgòrò n’aghaahụ a na-ebu megide ya bụ ọrịa, ọ kachasị iji hụ na ọ batàghị n’ime steeti ahụ. O mekwazịrị ka a mara na ya bụ akụrụngwa ahụike bụ iji dọnyereya úkwù na agbambọ ahụ, kwàlite ezi ọnọdụ nchekwa ahụike ụmụafọ steeti ahụ nandị ọrụ ahụike, ma sikwazie n’ụzọ dị etu ahụ bìé ya bụ ọrịa aka n’ala. Akụrụngwa dị iche iche o bùtèrè gụnyèrè ihe e ji ekpuchi imikarịrị puku anọ, tinyere akụrụngwa e ji eyichi ahụ karịrị nàrị abụọ n’ọnụọgụgụ. N’okwu ya oge ọ na-anabàta ihe ndị ahụ n’aha gọọmenti steetiAnambra, odeakw

GỌỌMENTI steeti Anambra eguzobela usoro agụmakwụkwọ pụrụiche (Special Academic Calendar) maka obodo ndị bi na mmiri (riverine) na ebeiju mmiri na-adọ na steeti ahụ.   Anambra StateExecutive Council, dịka ha kwadoro usoro ọhụrụ ahụ site n’arịrịọ kọmịshọnana-ahụ maka mmụta na steeti ahụ bụ Ọkammụta Kate Omenugha n’ihi na ụmụaka sin’ebe ndị ahụ mmiri na-akpa mkpamkpa anaghị abịacha akwụkwọ otu o kwesịrị dịka ọnọdụahụ siri dị, nke na- ewecha tem mbụ ‘first term’ nke izuụka iri na atọ.   Dịka ozi nke ebinyere aka na ya n’aha kọmishọna ahụ site n’aka odeakwụkwọ ọkpọtọrọkpụ(Permanent Secretary), ministrị ahụ bụ Maazị Linus Nwankwo, o kwuru na kansụlahụ nyere nkwado na tem mbụ (first term) nke 2020/2021 ga-ebido na August 3,wee ruo Septemba 4, 2020 dịka agụmakwụkwọ mechiri na Julai 24, 2020 ma nwechaaobere ezumike n’August 2, 2020.   Ọ kọwara na ezumikega-ewere ọnọdụ site na Septemba 7 ruo na Oktoba 30, 2020, ebe klaasịga-amalitekwa ọzọ na Novemba 2 ma mechie na Disemba 18, 2020, dịka ha na nd

A KPỌKUOLA ndị nkuzi na steeti Anambra ka ha bàgide n’iji usoro ọgbara ọhụụ ICT were enye nkuzi ma na-akwàlitekwa ọnọdụ mmụta.   Oku a bụ nke a kpọrọ site n’ọnụ aka na-achị steeti ahụ, bụ Gọvanọ Willie Obianọ n’okwu ya na mmemme nchịkọta inye ọzụzụ were izu ụka atọ a chịkọbààra ndị nkuzi nọ na steeti ahụ banyere otu e si eji usoro ọgbara ọhụụ akwalite nkuzi ba mmụta, bụkwa nke weere ọnọdụ n’ogige ‘Teachers House’ dị n’Awka bụ isi obodo steeti ahụ.   Gọvanọ Obianọ, nke onye nọchitere anya ya bụ Kọmishọna na-ahụ maka nkwàlite ndị ntorobịa na akụnụba ihe e ji aka emepụta, bụ Maazị Afam Mbanefo mere ka a mara na gọọmenti steeti ahụ nwere ezi mkpebi na mmasị ịkwalite ọnọdụ agụmakwụkwọ na steeti ahụ ka ọ bụrụ nke na-amị akpịrị, nke nọ n’ogoogo mba ụwa nke dabara adaba n’usoro ọgbara ọhụ e si akwalite mmụta,   bụ E-education na E-learning, bụzị nke mere e jiri chịkọba ma hazie ya bụ nkụzi, nke e sitere na ya wee buru ụzọ nye ndị nkuzị ọzụzụ banyere nke ahụ. Ọ kpọkuzịkwara ndị nkuzi ahụ ka ha

OBODO juputara nnọọ n’ọñụ ụbọchị Mọnde na steeti Anambra dịka gọọmenti steeti ahụ nyere ndị ntorobịa karịrị iri ise na steeti ahụ nkwàdo na akụrụngwa dị iche iche iji wee malite ọlụ aka dị iche iche ha mụrụ. Nke a bụ nke e mere site n’okpuru ministịrị steeti ahụ na-ahụ maka nkwàlitè ndị ntorobịa na akụnụba nke ihe e ji aka emepụta; n’ịgbaso mmezupụta nke atụmatụ “otu onye ntorobịa, otu ọlụ aka”, bụ ọmarịcha atụmatụ aka na-achị steeti ahụ bụ Gọvanọ Willie Obianọ ji n’aka ugbu a, ịhụ na onye ntorobịa ọbụla na steeti ahụ nwere, o pekata mpe, otu ọlụ aka. N’okwu ya dịka ọ na-enyefè ihe ndị ahụ n’aka ndị ntorobịa ahụ, kọmishọna steeti ahụ na-ahụ maka nkwàlitè ndị ntorobịa na akụnụba nke ihe e ji aka emepụta, bụ Maazị Bonaventure Enemali kọwara nke ahụ dịka nke dabàrà adaba na nkwà ahụ Gọvanọ Willie Obianọ kwèrè ikwàdo ndị ntorobịa puku iri na steeti ahụ kwa afọ ọbụla ka ha bụrụ ndị kwụụrụ onwe ha, ma mee ka a mara na e nyebuọla ndị ntorobịa ruru narị abụọ na iri ise nkwàdo n’oge gara aga, n

N’IMEZUPỤTA ezi ebumnobi ya nyégárá ndị ntorobịa na steeti ahụ, ọchịchị steeti Anambra agbapeela atụmatụ ‘ótù onye ntorobịa, ótù  ọlụ aka’, bụ atụmatụ gbakwàsàrà ụkwụ n’imezupụta ezi ebumnobi nke aka na-achị ya bụ steeti, bụ Gọvanọ Willie Obianọ, na nkwa ahụ o kwere ịzụpụta ndị ntorobịa dị púkú iri n’ọnụ ọgụgụ na steeti ahụ, kwà afọ ọbụla. Mmepe ịgbape atụmatụ a bụ nke e mere ụbọchị Tuzdee n’ogige ụlọ ọrụ minịstịrị na-ahụ maka nkwàlitè ndị ntorobịa na akụnụba nke ihe e ji aka emepụta, dị n’Awka, bụ isi obodo steeti ahụ. N’okwu ya na mmemme ahụ, aka na-achị steeti ahụ, bụ Gọvanọ Willie Obianọ, nke onye nọchitere anya ya bụ osote ya, Dọkịta Nkem Okeke, kọwara atụmatụ ahụ dịka nke magburu onwe ya na nke bịara n’oge ya, ọ kachasị n’ihi nsogbu enweghị ọrụ ahụ dị n’ala Nigeria ugbu a. O kwupụtara ezi olile anya o nwere na site n’ụdị atụmatụ dị otu ahụ, na a gà-ebelata ya bụ nsogbu, mee ka ndị ntorobịa bụrụ ndị kwụụrụ onwe ha, ma kpọkùkwazie ndị ntorobịa ndị ga-eso rita úrù na ya bụ atụmatụ k

N’IHI nsogbu ahụ na-adapụta oge ụfọdụ n’etiti steeti Anmbra na steeti Enugu bànyere ókè àlà, steeti abụọ ahụ ezutela ọzọ iji wee kpezie ma wetakwa ya bụ esemokwu n’isi njedobe. Nzukọ ahụ, bụ nke weere ọnọdụ n’obi gọọmenti steeti Enugu, dọtara ụfọdụ ndị e ji okwu ha agba ìzù na steeti abụọ ahụ, tinyere osote aka na-achị steeti Anambra, bụ Dọkịta Nkem Okeke na osote aka na-achị steeti Enugu bụ Ọkaiwu Cecilia Ezeilo, bụkwa ndị isi oche nke otu na-ahụ maka ihe gbasaara ókè àlà na steeti abụọ ahụ n’otu n’otu. N’okwu ya n’ọgbakọ ahụ, osote aka na-achị steeti Anambra bụ Dọkịta Nkem Okeke mere ka a mara na òtù ahụ ná-ahụ maka ihe gbasaara ókè ala n’ala anyị, bụ ‘National Boundary Commission’ anaghị àkpá oke àlà iji wee bute ọgba aghara, kama na ọ bụ iji kwàlite mmepe na udo tọrọ àtọ n’etiti obodo na ibè ya. Ọ gara n’ihu kọwaa oke mkpà nzukọ ahụ dị n’ihi nsogbu dị iche iche ịzọ ókè ala ahụ wètagòrò, ma gosipụta ezi olile anya o nwere na mkparịta ụbụbọ ahụ ga-eweta ùdó tọrọ àtọ nyere ọnọdụ ahụ.